Wypadek przy pracy osoby prowadzącej działalność gospodarczą a zaległość w opłacaniu składek

Organ rentowy nie był zobowiązany do przyznania Skarżącej świadczenia w świetle art. 6 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 30.10.2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych(t.j. Dz. U. z 2015r., poz. 1224), gdyż nie opłaciła składek do których opłacenia jest zobowiązana. W świetle tej bezwzględnie obowiązującej regulacji osobom prowadzącym działalność gospodarczą nie przysługują świadczenia m.in. w postaci jednorazowego odszkodowania z ubezpieczenia wypadkowego w razie zalegania z opłatą składek na kwotę przekraczającą 6,60 zł. na dzień wystąpienia wypadku. Odwołująca nie kwestionowała, że zalega z zapłatą składek na kilkadziesiąt tysięcy (na dzień 06.04.2016r. około 45.016,83zł).

Odwołująca podnosiła, że odmowa wypłaty odszkodowania z uwagi na zaległości w opłacaniu składek jest niezgodna z Konstytucją. Wskazywała na brak konstytucyjności art. 6 ust. 2 i ust. 3 cyt. ustawy z dnia 30 października 2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Sąd Rejonowy podkreślił, iż jego obowiązkiem jest zbadanie materialnej podstawy żądania, gdyż jako rozpoznający sprawę nie może odmówić zastosowania przepisu ustawy (aktu normatywnego) z powodu jego niezgodności z Konstytucją. (zob. wyrok z dnia 16 kwietnia 2004 r., I CK 291/03). W przypadku, gdy Sąd poweźmie poważne wątpliwości w tym zakresie w trybie art.193 Konstytucji, może zwrócić się z odpowiednim pytaniem do Trybunału Konstytucyjnego. Sąd I instancji nie przedstawił Trybunałowi Konstytucyjnemu pytania prawnego, gdyż nie powziął w związku z toczącą się przed nim sprawą żadnych wątpliwości co do niekonstytucyjności wskazanego przepisu.

Ustawodawca w ustawie o ubezpieczeniach społecznych z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych zdecydował się na wprowadzenie rozwiązania, zgodnie z którym istnienie po stronie ubezpieczonych, będących równocześnie płatnikami, w dniu wypadku lub w dniu złożenia wniosku o przyznanie świadczeń z tytułu choroby zawodowej zadłużenia z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne pozbawia ich prawa do świadczeń do czasu spłaty całości zadłużenia, zakreślając jednocześnie termin 6 miesięcy od dnia wypadku lub od dnia złożenia wniosku o przyznanie świadczeń z tytułu choroby zawodowej. Zgodnie zatem z literalną treścią art. 6 ust. 2 cyt. ustawy świadczenie nie przysługuje w razie zalegania z zapłatą składek . Z kolei zgodnie art. 6 ust. 3 cyt. ustawy prawo do świadczeń przedawnia się, jeżeli zadłużenie, o którym mowa w ust. 2, nie zostanie uregulowane w ciągu 6 miesięcy od dnia wypadku lub od dnia złożenia wniosku o przyznanie tych świadczeń z tytułu choroby zawodowej.

Podstawą odmowy prawa do świadczenia w zaskarżonej decyzji nie był art. 6 ust. 3 ustawy wypadkowej. Spór sprowadzał się do rozstrzygnięcia czy skutkiem zaległości jest odmowa przyznania prawa do świadczenia , czy też jedynie wstrzymanie jego wypłaty . W ocenie Sądu Okręgowego, wykładnia powołanego przepisu oznacza, iż w razie zaleganiem z zapłatą składek na ubezpieczenia społeczne na kwotę przekraczającą 6,60 zł odmawia się przyznania świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego do czasu uregulowania zadłużenia, zaś jeśli ubezpieczony nie ureguluje zadłużenia w terminie 6 miesięcy od dnia wypadku lub dnia złożenia wniosku – prawo do świadczeń przedawnia się. Przypomnieć wypada , iż taki pogląd zaprezentował Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 29 marca 2017r. (I UK 59/17 ) , wydanym na kanwie sprawy skarżącej dotyczącej odmowy przyznania prawa do zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego z tożsamych , co w sprawie niniejszej, przyczyn .

Skoro zatem w przedmiotowej sprawie podstawą odmowy przyznania prawa do odszkodowania było zadłużenie skarżącej z tytułu nieziszczonych składek , a nie przedawnienie prawa do świadczeń , tym samym nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia podnoszona kwestia wpływu wniosku o przyznanie świadczenia na bieg terminu przedawnienia z art. 6 ust. 3 ustawy wypadkowej .

Wyrok SO w Olsztynie z dnia 3 lipca 2017 r., IV Ua 39/17

Standard: 8379 (pełna treść orzeczenia)