Zażalenie poziome do innego składu sądu II instancji na zwrot kosztów procesu (art. 394[2] § 1[1]‎pkt 3 k.p.c.)

Wniesienie skargi kasacyjnej przez stronę nie stanowi podstawy odrzucenia złożonego przez nią zażalenia na postanowienie sądu drugiej instancji, którego przedmiotem jest zwrot kosztów postępowania apelacyjnego, jeżeli Sąd Najwyższy odmówił przyjęcia tej skargi do rozpoznania (art. 394[2] § 1[1] pkt 3 k.p.c.).

W następstwie Nowelizacji art. 394[2] § 1[1] pkt 3 k.p.c. przewiduje, że zażalenie do innego składu sądu drugiej instancji przysługuje na postanowienie tego sądu, którego przedmiotem jest zwrot kosztów procesu, „o ile nie wniesiono skargi kasacyjnej”. Sąd Apelacyjny ma rację, że wykładania literalna tego przepisu sugeruje, iż de lege lata zażalenie poziome na rozstrzygnięcie o kosztach apelacyjnych jest niedopuszczalne, jeżeli strona wniosła skargę kasacyjną, bez względu dalsze losy tej skargi. Rozpatrując prawidłowość tej interpretacji, trzeba mieć jednak na względzie, że także po wejściu w życie Nowelizacji skarga kasacyjna przysługuje (co do zasady) jedynie od wydanych przez sąd drugiej instancji prawomocnych orzeczeń co do istoty sprawy lub postanowień w przedmiocie odrzucenia pozwu (wniosku) albo umorzenia postępowania kończących postępowanie (por. art. 3981 § 1 i art. 519[1] § 1 k.p.c.), a to oznacza, iż niedopuszczalne jest samodzielne zaskarżenie skargą kasacyjną orzeczenia o kosztach procesu (por. postanowienia SN z dnia 30 kwietnia 2021 r., II CSK 346/20, z dnia 14 września 2022 r., I CSK 1896/22 i z dnia 9 marca 2023 r., I CSK 2023/22; odmiennie – jak się wydaje – wyrok SN z dnia 15 października 2021 r., II CSKP 213/21) i tym samym przyjęcie, że wadliwość rozstrzygnięcia o kosztach procesu może stanowić przesłankę przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania; nieprawidłowości związane z rozstrzygnięciem o kosztach procesu, chociażby miały oczywisty charakter, nie mogą samodzielnie prowadzić do uwzględnienia skargi kasacyjnej nawet w części (por. np. postanowienia SN z dnia 19 czerwca 2019 r., IV CSK 579/18, niepubl. i z 12 lutego 2021 r., IV CSK 385/20). Oznacza to też, że badając zasadność skargi kasacyjnej Sąd Najwyższy nadal nie może rozpoznawać zarzutów dotyczących rozstrzygnięcia o kosztach postępowania odwoławczego; postanowienie o kosztach postępowania apelacyjnego – akcesoryjne względem rozstrzygnięcia co do istoty sprawy – może podważyć tylko wtedy, gdy skarga kasacyjna wniesiona od tego orzeczenia podlega uwzględnieniu w całości albo w części (por. wyrok SN z dnia 6 marca 2019 roku, I CSK 125/18 oraz postanowienia SN z dnia 30 kwietnia 2021 r., II CSK 346/20, z dnia 14 września 2022 r., I CSK 1896/22 i z dnia 9 marca 2023 r., I CSK 2023/22).

Uchwała SN z dnia 25 lipca 2023 r., III CZP 154/22

Standard: 71369 (pełna treść orzeczenia)

Niedopuszczalne jest zaskarżenie skargą kasacyjną rozstrzygnięcia o kosztach postępowania (zob. np. postanowienia SN: z 30 stycznia 1998 r., I CKN 454/97; z 10 listopada 1998 r., II CKN 740/98: z 16 czerwca 2004 r., I CZ 52/04). Takie orzeczenie sądu drugiej instancji, o ile nie zostało zaskarżone na podstawie art. 3942 § 11 pkt 3 k.p.c., może zostać uchylone lub zmienione na skutek skargi kasacyjnej tylko wtedy, gdy skarga kasacyjna wniesiona od tego orzeczenia podlega uwzględnieniu.

Postanowienie SN z dnia 9 marca 2023 r., I CSK 2023/22

Standard: 72434 (pełna treść orzeczenia)