Przesłuchanie świadka anonimowego (art. 184 k.p.k.)
Świadek anonimowy (art. 184 k.p.k.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Skarżący postawił zarzuty co do sposobu przesłuchania świadków anonimowych, podnosząc, że nie było podstaw do utajniania danych tych świadków i przesłuchania ich w specyficznych warunkach, co spowodowało „naruszenia art. 184 § 1 k.p.k. w zw. z art. 6 ust. 1 i 3 lit. d Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności polegający na anonimizacji danych świadków MK-00-19/13, MK-00-22/13 pomimo tego, że nie istniała uzasadniona obawa niebezpieczeństwa dla życia, zdrowia, wolności albo mienia w znacznych rozmiarach świadków lub osoby dla nich najbliższej, a także naruszenie art. 355 k.p.k., art. 45 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 6 ust. 1 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności oraz art. 42 ust. 2 Konstytucji RP i art. 6 k.p.k. polegający na przesłuchaniu świadków anonimowych w sposób, który uniemożliwiał obserwację świadka, jego zachowania i tego co robi, w jaki sposób reaguje na zadawane pytania, jego reakcji niewerbalnych”.
Należy zaznaczyć, że obrońca był obecny na rozprawie, sąd I instancji podawał dwukrotnie planowane terminy przesłuchania świadków anonimowych i przed ich przesłuchaniem obrońca nie zgłaszał zastrzeżeń co do planowanej czynności przesłuchania świadków anonimowych właśnie w taki sposób który uniemożliwiał ujawnienie tożsamości świadków anonimowych.
Co prawda w trakcie przesłuchania tych świadków, to obrońca oskarżonych zadawał świadkom tym pytania, co do istnienia przesłanek powodujących potrzebę utajnienia ich tożsamości. Jednak po zakończeniu przesłuchania, a także do czasu zamknięcia przewodu sądowego, to obrońca nie składał żadnych zastrzeżeń czy wniosków dot. ponownego przesłuchania świadków anonimowych bez zachowaniu specyficznych warunków tego przesłuchania. Dziwi więc dostrzeżenie potencjalnych wad przesłuchania tych świadków w trybie art. 184 kpk dopiero po wydaniu zaskarżonego wyroku i podniesienie zarzutów odwołujących się do naruszenia zasady jawności rozprawy czy przesłuchania świadków anonimowych, w innych warunkach niż pozostałych świadków, dopiero w apelacji.
Wyrok SO w Elblągu z dnia 24 września 2015 r., VI Ka 307/15
Standard: 8024 (pełna treść orzeczenia)
Dopuszczalne jest oparcie skazania na dowodzie z zeznań świadka anonimowego także wtedy, gdy dowód ten jest jedynym bezpośrednim dowodem wskazującym na sprawstwo określonej osoby, mimo niemożności przeprowadzenia tego dowodu w postępowaniu sądowym z uwagi na brak możliwości dotarcia obecnie do tego świadka, jeżeli tylko podjęto starania dla ustalenia jego aktualnego miejsca pobytu i doręczenia mu wezwania, które jednak okazały się nieskuteczne, gdy inne, pośrednie dowody, potwierdzają zeznania świadka anonimowego, choćby we fragmentach, i czynią je przez to wiarygodnymi, a oskarżony miał możliwość podważenia tej wiarygodności.
Nawet fakt nieprzeprowadzenia bezpośrednio tego dowodu przed sądem, co umożliwiałoby oskarżonemu i jego obrońcy zadawanie pytań świadkowi, nie stoi na przeszkodzie przypisaniu sprawstwa oskarżonemu, jeżeli tylko podjęto działania mające na celu sprawdzenie jego wiarygodności lub inne pośrednie dowody wspierają zeznania tego świadka.
Zwrócić w związku z tym należy uwagę, że już w decyzji ETPC z dnia 9 listopada 2004 r. (skarga nr 52479/99) wskazano, iż oparcie skazania na zeznaniach złożonych przez anonimowego świadka jest możliwe, ale niedogodności, których doświadcza obrona powinny być zrównoważone przez procedury stosowane przez organy sądowe, nie powinno się bowiem odmawiać możliwości weryfikowania przez obronę wiarygodności zeznań takiego świadka.
Sąd meriti dwukrotnie wzywał w specjalnym trybie świadka do stawienia się na rozprawę, odraczając ją z tego powodu, i dwukrotnie właściwe organy wskazywały, iż mimo podjęcia odpowiednich działań, nie są w stanie określić miejsca obecnego pobytu świadka anonimowego i doręczyć mu tego wezwania. Należy przy tym mieć na uwadze, że poszukiwania takie zajmują jednak Policji określony czas. W związku z powyższym, ponieważ proces zbliżał się już do końca, a doręczenie wezwania nie było możliwe, zdecydowano się na odczytanie wszystkich depozycji świadka incognito, tzn. protokołu jego przesłuchania z postępowania przygotowawczego oraz z czynności okazania mu wówczas zatrzymanego podejrzanego. Należy przy tym zauważyć, że i jeden i drugi protokół były obronie znane, jako że odczytano je już w pierwszym z prowadzonych w tej sprawie postępowań. Oba zaś oświadczenia dowodowe były obecnie przez Sąd weryfikowane zarówno poprzez dowody z poprzedniego postępowania, odczytywane na wniosek obrony, jak i przeprowadzane z urzędu.
Postanowienie SN z dnia 9 lipca 2015 r., III KK 39/15
Standard: 17047 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 17841