Rozwiązanie umowy o pracę z odwołanym członkiem zarządu spółdzielni
Przepisy ogólne o rozwiązaniu umowy o pracę (art. 30 k.p.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Zgodnie z art. 52 § 1 prawa spółdzielczego (t.j. Dz.U. z 2016r. poz. 21 ze zm.) z członkami zarządu zatrudnianymi w spółdzielni rada spółdzielni nawiązuje stosunek pracy - w zależności od powierzonego stanowiska - na podstawie umowy o pracę albo powołania (art. 68 Kodeksu pracy). Nie dotyczy to spółdzielni pracy, w których zatrudnienie członków następuje bez względu na stanowisko na podstawie spółdzielczej umowy o pracę, oraz tych spółdzielni produkcji rolnej, w których podstawą świadczenia pracy przez członków jest stosunek członkostwa. Jak stanowi § 2 tego przepisu odwołanie członka zarządu lub zawieszenie go w czynnościach nie narusza jego uprawnień wynikających ze stosunku pracy lub innego stosunku prawnego, którego przedmiotem jest świadczenie pracy. W myśl zaś § 3 w razie odwołania członka zarządu zatrudnionego w spółdzielni na podstawie powołania, prawo odwołania go ze stanowiska pracy przysługuje zarządowi spółdzielni.
Jak stanowi art. 68 § 1 kp stosunek pracy nawiązuje się na podstawie powołania w przypadkach określonych w odrębnych przepisach.
Jak wskazał Sąd Najwyższy w uchwale siedmiu sędziów Sądu z dnia 21.02.2003r. sygn. III PZP 19/0, w przepisach Prawa spółdzielczego nie ma upoważnienia do określenia w statucie spółdzielni stanowisk, na których możliwe jest zatrudnianie na podstawie art. 68 §1 kp z powołania. Przepis art. 5 § 1 pkt 7 tego Prawa stanowi wprawdzie, że statut powinien określać zasady i tryb wyboru oraz odwoływania członków organów spółdzielczych, lecz uregulowanie to należy odnieść do wewnątrzspółdzielczego trybu konstytuowania tych organów, nie zaś do nawiązywania z tymi członkami stosunków pracy (członek organu spółdzielni może pełnić swoje funkcje niezależnie od zatrudnienia). Odesłanie do art. 68 kp i art. 52 § 1 Prawa spółdzielczego, należy więc tak rozumieć, że ustawodawca - niezależnie od aktualnej redakcji art. 68 kp - niejako "zdaje się" całkowicie na rozwiązania przyjęte w ustawodawstwie pracy. Jeżeli więc aktualne brzmienie art. 68 kp nie wymienia przypadków (stanowisk), w których stosunek pracy nawiązuje się na podstawie powołania, przy czym ustawodawca w przepisie tym najwyraźniej nie chciał takich przypadków określić i odesłał w tym względzie do przepisów odrębnych - w których stanowiska takie są wymienione, a jednocześnie nie są one wymienione w Prawie spółdzielczym - to należy uznać, że przepis art. 52 § 1 tego prawa nie jest przepisem odrębnym w rozumieniu art. 68 § 1 kp.
Jeżeli, jak wynika z przytoczonej uchwały Sądu Najwyższego, nie ma do powódek zastosowania przepis art. 68 kp o nawiązywaniu stosunku pracy z powołania, to oczywistym jest, że powódki pozostawały w zatrudnieniu na podstawie umowy o pracę. W takiej zaś sytuacji, jeżeli rozwiązuje się z nimi stosunek pracy to, stosowanie do art. 30 § 4 kp obowiązkowo należy podać przyczynę wypowiedzenia umowy o pracę. Oczywistym zaś jest, że skoro do powódek nie ma zastosowania przepis art. 68 kp o nawiązywaniu stosunku pracy to przyczyną wypowiedzenia umowy o pracę nie może być odwołanie z członka zarządu.
Wyrok SO w Suwałkach z dnia 20 października 2016r. III Pz 16/16
Standard: 7969
Obowiązkiem pracodawcy jest wskazanie konkretnej i zarazem uzasadnionej, w jego subiektywnym przekonaniu, przyczyny wypowiedzenia pracownikom umów o pracę. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19.04.2010r. sygn. II PK 306/09 wskazał, iż chociaż wypowiedzenie umowy o pracę jest zwykłym trybem rozwiązania stosunku pracy, to wynikające z art. 45 § 1 kp wymaganie zasadności decyzji pracodawcy w razie zastosowania tego trybu wobec pracownika zatrudnionego na czas nieokreślony oznacza, że decyzja ta nie może być dowolna. Natomiast pozwany pracodawca za faktyczną (realną) i jedyną przyczyną rozwiązania stosunku pracy z powódkami uznał sam fakt odwołania ich z Zarządu Banku bez względu na ocenę dotychczasowej pracy powódek i Zarządu, w skład którego wchodziły.
W świetle obecnych regulacji prawnych w stosunku do członków zarządu spółdzielni obowiązuje zasada bezwzględnej odwoływalności w każdym czasie, co oznacza, iż nie istnieją żadne ograniczenia czasowe odnośnie możliwości odwołania z pełnionej funkcji członka zarządu, a decyzja o odwołaniu podlega swobodnej ocenie uprawnionego organu (brak ograniczenia jakąkolwiek przyczyną) i jest decyzją jednostronną. Niemniej jednak, na uwadze mieć należy, iż zarówno powołanie do zarządu, jak również odwołanie z niego powoduje jedynie powstanie lub ustanie wewnętrznego stosunku organizacyjnego pomiędzy spółdzielnią a członkiem zarządu, co nie wyklucza pozostawania stron w odrębnym stosunku zobowiązaniowym. O tym, czy spółdzielnię łączy z odwołanym członkiem zarządu inny stosunek prawny, decyduje zawarcie pomiędzy stronami odrębnej umowy. Niezależnie zatem od stosunku organizacyjnego, członkowie zarządu mogą pozostawać ze spółdzielnią w stosunku pracy. Jak bowiem słusznie wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 21.06.2005r. sygn. II PK 306/04, złożony stosunek łączący członka zarządu ze spółdzielnią może obejmować stosunek uczestnictwa w zarządzie, tj. tak zwany stosunek wewnętrzny (organizacyjny) oraz stosunek pracy powstały na podstawie umowy o pracę, rzadziej - na podstawie spółdzielczej umowy o pracę określany jako stosunek zewnętrzny.
Samo odwołanie członka zarządu z pełnionej funkcji nie wywołuje bezpośrednich skutków wobec stosunku pracy i konieczne jest, jeżeli jest to zgodne z wolą stron, odrębne rozwiązanie stosunku pracy na zasadach przewidzianych w Kodeksie pracy. O ile zatem ważność uchwały o odwołaniu z funkcji członka zarządu nie podlega ocenie sądu pracy- w konsekwencji jej unieważnienie wywiera jedynie skutek wobec powierzonej w zarządzie funkcji (w stosunku wewnętrznym- organizacyjnym), o tyle ocena prawidłowości i zasadności rozwiązania łączącego strony stosunku pracy podlega ocenie według rygorów prawa pracy wskazanych na wstępie. Samo odwołanie ze stanowiska członka zarządu spółdzielni może stanowić przyczynę uzasadniającą wypowiedzenie umowy o pracę tylko, jeżeli jego pracownicze zatrudnienie jest ściśle zależne od powołania do zarządu, tj. gdy najpierw powierzono mu funkcję w zarządzie, a dopiero potem realizację tego pierwotnego stosunku organizacyjnego dopełniono przez nawiązanie stosunku pracy- tak, jak miało to miejsce w realiach niniejszej sprawy.
W odniesieniu do powódek stosunek pracy miał charakter pierwotny, a ich pracownicze zatrudnienie pozostawało niezależne od powołania do zarządu pozwanego Banku. Przez wiele lat powódki świadczyły pracę na rzecz pozwanego wykonując czynności odpowiednio na stanowiskach głównej księgowej i kierownika zespołu analityków kredytowych, a powołanie do zarządu nie wiązało się dla nich z żadną formalną modyfikacją pierwotnej umowy o pracę - poprzedni stosunek pracy nie został rozwiązany i nie nawiązano nowego stosunku pracy. Wybór powódek na członków zarządu oznacza, że pomiędzy pozwanym a powódkami doszło jedynie do powstania dodatkowego jeszcze stosunku zobowiązaniowego- stosunku organizacyjnego, który funkcjonował niejako obok i niezależnie od powstałego wcześniej stosunku pracy. Zdaniem Sądu Rejonowego odwołanie powódek jako członków zarządu prowadziło do rozwiązania łączącego strony stosunku wewnętrznego, nie wywołując bezpośrednich skutków w sferze umownego stosunku pracy, a przy tym nie stanowiło również dostatecznej podstawy uzasadniającej rozwiązanie pierwotnie łączącego strony stosunku pracy. Dlatego rozwiązanie umów o pracę za wypowiedzeniem uznał w stosunku do obu powódek jako nieuzasadnione w świetle art. 45 § 1kp.
Wyrok SR w Ełku z dnia 11 lipca 2016r., IV P 96/15
Standard: 7970