Jedność lub wielość czynów

Czyn stanowi pewien fragment zachowania człowieka, fragment jego działalności, który podlega prawnokarnej analizie.

W doktrynie wśród kryteriów mających służyć do ustalania jedności czynu wymienia się przede wszystkim możliwość wyodrębnienia zintegrowanego zespołu aktywności sprawcy, zwartość czasu i miejsca, tożsamość motywacji względem planu sprawcy.

O wielości czynów nie decyduje ani wielość spowodowanych przez sprawcę skutków, ani wielość pokrzywdzonych; o wielości czynów nie decyduje również wielość dóbr prawnych, które sprawca naruszył swoim zachowaniem; za jednością czynu może przemawiać jedność zamiaru sprawcy; natomiast zachowanie będące przejawem jednego impulsu woli należy traktować jako jeden czyn, niezależnie od liczby skutków tego zachowania oraz od liczby naruszonych przez nie norm 

Przy określaniu jedności i wielości czynów należy położyć akcent na zachowanie sprawcy, a nie na jego następstwa; na przyjęcie konstrukcji wielości przestępstw nie pozwala zaś okoliczność, iż całość działań sprawcy była jednym zespołem jego fizycznych zachowań i wyrażała jeden wspólny akt woli (zob. wyrok SA w Lublinie z dnia 30 listopada 2004 r., II AKa 190/04; zob. też wyrok SA w Łodzi z dnia 26 lipca 2000 r., II AKa 109/00).

Wyrok SN z dnia 26 sierpnia 2021 r., IV KK 725/19

Standard: 63030 (pełna treść orzeczenia)

O liczbie popełnionych przez sprawcę czynów zabronionych nie decyduje więc liczba naruszonych przez niego prawnokarnych norm sankcjonowanych, lecz liczba jego rzeczywistych, naruszających owe normy zachowań.

O jedności czynu, jako jednego impulsu woli, decydują elementy podmiotowo-przedmiotowe określonego zachowania, a więc tożsamość podmiotu, realizowanego zamiaru, jak również zwartość czasowa i sytuacyjna określonego zachowania, wyrażająca się np. w tożsamości czynności wykonawczej. Jeżeli zatem tożsamy wycinek zachowania człowieka, który narusza dwie albo więcej norm, jest jednym czynem, przepis art. 11 § 1 k.k. przesądza o granicach podstawy normatywnej odpowiedzialności karnej sprawcy wskazując, iż odpowie on za jedno przestępstwo. Tym samym tylko konstatacja przeciwna będąca wynikiem oceny zachowania sprawcy lub jego fragmentu, o braku owej jedności czynu, uprawniałaby dopiero twierdzenie, że przepis ten nie miałby zastosowania, gdyż zachowanie sprawcy stanowiłoby dwa odmienne od siebie czyny.

Wyrok SN z dnia 16 czerwca 2021 r., I KK 39/19

Standard: 66151 (pełna treść orzeczenia)

Art. 11 § 1 k.k. nawiązuje do czynu w jego granicach, jako przedmiotu karnoprawnego wartościowania z punktu widzenia jednego bądź wielu typów czynów zabronionych, a w konsekwencji pozwala na prawidłowe ustalenie granic konkretnego czynu zarzuconego i adekwatne ukształtowanie opisu czynu przypisanego, z zachowaniem zasady niezmienności w postępowaniu sądowym podstawy faktycznej odpowiedzialności karnej (por. wyrok SN z dnia 20 września 2002 r., V KKN 112/01).

Wyrok SN z dnia 4 grudnia 2019 r., III KK 778/18

Standard: 76089 (pełna treść orzeczenia)