Niewykonanie obowiązku terminowego złożenia rocznego sprawozdania finansowego (art. 79 pkt. 4 u.o.r.)

Czyn określony w dyspozycji art. 79 pkt. 4 ustawy o rachunkowości dotyczy niewykonania obowiązku terminowego złożenia przez jednostkę zobowiązaną na podstawie w/w ustawy rocznego sprawozdania finansowego. Kierownik jednostki składa we właściwym rejestrze sądowym roczne sprawozdanie finansowe, w ciągu 15 dni od dnia jego zatwierdzenia. Zgodnie z brzmieniem art. 52 i 53 ustawy, sprawozdanie finansowe sporządza się w okresie 3 miesięcy od dnia bilansowego, a następnie ustawa nakłada obowiązek jego zatwierdzenia przez kompetentny organ w ciągu 6 miesięcy od dnia bilansowego.

Kierownik jednostki sporządzającej uproszczone sprawozdanie finansowe zgodnie z art. 50 ust. 2, w miejsce opinii biegłego rewidenta, składa do rejestru sądowego informację o rodzaju tej opinii wraz ze wskazaniem czy zawiera ona dodatkowe objaśnienia. Odpowiedzialność kierownika jednostki, wynikająca z art. 77 ustawy została dodatkowo poszerzona o niepoddanie rocznego sprawozdania finansowego badaniu oraz nieudzielanie lub udzielanie niezgodnych ze stanem faktycznym informacji, wyjaśnień itp. biegłemu rewidentowi badającemu sprawozdanie finansowe jednostki, jak i za niedopełnienie obowiązku przekazania sprawozdania finansowego do publikacji i właściwego rejestru sądowego.

Omawiany czyn może zostać popełniony jedynie w formie winy umyślnej, a za jego popełnienie grozi kara grzywny lub ograniczenia wolności.

Biorąc bowiem pod uwagę okoliczność, iż czyn określony w dyspozycji art. 79 pkt 4 ustawy o rachunkowości może zostać popełniony jedynie w formie umyślnej, nie można uznać, że oskarżony dopuścił się jego popełnienia.

Według ustaleń Sądu J. A. skutecznie złożył oświadczenie o rezygnacji z funkcji członka zarządu spółki. Zważyć należy, że rezygnacja stanowi jednostronne oświadczenie woli, które ma na celu wygaśnięcie mandatu. Ugruntowany pogląd w tej kwestii wynikający z orzecznictwa Sądu Najwyższego przemawia za tym, że jej złożenie nie wymaga jakiegokolwiek działania odbiorcy tego oświadczenia. Złożenie rezygnacji przez członka zarządu jest dopuszczalne w każdym czasie i może wywołać skutek w postaci natychmiastowego wygaśnięcia mandatu w zarządzie, za czym przemawia jednoznacznie odpowiednie stosowanie do rezygnacji przepisów kodeksu cywilnego z zakresu wypowiedzenia zlecenia przez przyjmującego zlecenie (art. 746 § 3 k.c.). Rezygnacja może zostać wyrażona przez każde zachowanie się „rezygnującego” w sposób dostateczny ujawniający jego wolę. Z chwilą prawidłowego złożenia rezygnacji na oskarżonym przestał ciążyć obowiązek złożenia sprawozdania finansowego spółki - a nawet nie będąc już członkiem zarządu nie mógł takiej czynności dokonać z uwagi na brak umocowania w tym zakresie. Nie można bowiem żądać od osoby niebędącej członkiem zarządu spółki aby złożyła sprawozdanie finansowe.

Wyrok SR dla Mokotowa w Warszawie z dnia 4 maja 2016 r., VIII K 124/15

Standard: 6153

Przestępstwo kwalifikowane z art. 79 pkt 4 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości popełnia ten, kto wbrew przepisom ustawy nie składa sprawozdania finansowego lub sprawozdania z działalności we właściwym rejestrze sądowym. Stosownie do treści art. 69 ust. 1 ustawy o rachunkowości kierownik jednostki składa we właściwym rejestrze sądowym m.in. roczne sprawozdanie finansowe w ciągu 15 dni od dnia zatwierdzenia takiego sprawozdania. Z kolei stosownie do treści art. 53 ust. 1 tej ustawy roczne sprawozdanie finansowe powinno zostać zatwierdzone w terminie 6 miesięcy od dnia bilansowego, zaś zgodnie z treścią art. 69 ust. 2 tej ustawy jeżeli nie zostało zatwierdzone w tym terminie, to należy je złożyć w rejestrze sądowym w ciągu 15 dni po tym terminie, a także 15 dni po jego zatwierdzeniu.

Należy dodać, iż kierownikiem jednostki w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 6 ustawy o rachunkowości jest członek zarządu lub innego organu zarządzającego, a jeżeli organ jest wieloosobowy – członkowie tego organu, z wyłączeniem pełnomocników ustanowionych przez jednostkę.

Skoro oskarżony był Prezesem jednoosobowych Zarządów obu spółek wymienionych w zarzutach, nie budzi wątpliwości, że to właśnie jego należy uznać za kierownika jednostek w postaci tych spółek, na którym spoczywały obowiązki określone w szczególności w art. 69 ust. 1 i 2 ustawy o rachunkowości. Wskazać należy również, iż ustalono, że w świetle treści aktów założycielskich obu spółek rok obrachunkowy pokrywał się z rokiem kalendarzowym, co jest zgodne z treścią art. 3 ust. 1 pkt 9 ustawy o rachunkowości, a w tej sytuacji dniem bilansowym w przypadku obu spółek był, stosownie do treści art. 3 ust. 1 pkt 10 tej ustawy, dzień, na który jednostka sporządza sprawozdanie finansowe, tj dzień 31 grudnia danego roku kalendarzowego. W tej sytuacji, zgodnie z treścią art. 52 ust. 1 ustawy o rachunkowości, oskarżony jako kierownik jednostki powinien zapewnić sporządzenie rocznego sprawozdania finansowego nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia bilansowego, tj. do dnia 31 marca za rok poprzedni, i przedstawić je właściwym organom, zaś następnie, stosownie do treści wspomnianego już art. 53 ust. 1 tej ustawy, roczne sprawozdanie finansowe jednostki powinno podlegać zatwierdzeniu przez organ zatwierdzający nie później niż 6 miesięcy od dnia bilansowego, tj. w rozpatrywanym przypadku do dnia 30 czerwca za rok poprzedni.

Z uwagi na treść wspomnianego już art. 69 ust. 2 ustawy o rachunkowości, sprawozdania finansowe powinny były zostać złożone przez oskarżonego w rejestrze sądowym w ciągu 15 dni po terminie określonym w art. 53 ust. 1 tej ustawy, tj. do dnia 15 lipca za rok poprzedni. Oznacza to, iż oskarżony nie dopełnił tego obowiązku w pierwszych dniach po upływie tych terminów, tj. w dniach 16 lipca za rok poprzedni, czyli w dniu 16 lipca 2008 r. w przypadku sprawozdań finansowych za rok 2007, w dniu 16 lipca 2009 r. w przypadku sprawozdań finansowych za rok 2008, w dniu 16 lipca 2010 r. w przypadku sprawozdań finansowych za rok 2009 i w dniu 16 lipca 2011 r. w przypadku sprawozdania finansowego za rok 2010, stąd takie określenie dat popełnienia przez oskarżonego czynów w opisach przyjętych przez Sąd.

W konsekwencji oskarżony swoimi zachowaniami niewątpliwie wypełnił wszystkie znamiona występków kwalifikowanych z art. 79 pkt 4 ustawy o rachunkowości, naruszając wymogi wynikające ze wskazanych wyżej przepisów ustawy o rachunkowości.

Sąd uznał, że wina oskarżonego i społeczna szkodliwość czynów przypisanych oskarżonemu nie są znaczne, co jest konieczne dla zastosowania instytucji warunkowego umorzenia postępowania.

Odnośnie kwestii winy oskarżonego wskazać należy, iż oskarżony wprawdzie działał umyślnie, w formie zamiaru bezpośredniego, jednakże na uznanie, że stopień winy oskarżonego nie jest znaczny, ma wpływ ocena okoliczności popełnienia czynów przypisanych oskarżonemu. Oskarżony zakładając obie spółki działał w celu zapewnienia ewentualnych źródeł dochodu dla swojej rodziny, pod wpływem swojego ojca, zapewne ufając mu, że ten deklarując zajęcie się prowadzeniem założonych działalności pomoże mu, osobie w tych kwestiach niedoświadczonej, w wypełnieniu obowiązków związanych z pełnieniem funkcji Prezesa Zarządu obu spółek, co jednak w zakresie objętym zarzutami nie nastąpiło, także z przyczyn zawinionych przez oskarżonego, jednak wspomniana okoliczność wpływa na uznanie, iż stopień tej winy był obniżony. Stopień społecznej szkodliwości czynów przypisanych oskarżonemu również należy zdaniem Sądu uznać za nieznaczny. W przypadku (...) Sp. z o.o. podkreślenia wymaga, iż spółka ta nigdy nie rozpoczęła faktycznej działalności, tak więc brak realizowania obowiązku składania do rejestru sądowego rocznych sprawozdań finansowych tej spółki nie powodował dalej idących, potencjalnie negatywnych skutków związanych z brakiem ujawnienia sytuacji finansowej tej spółki. Skutki takie potencjalnie mogły natomiast wystąpić w przypadku spółki (...) Sp. z o.o., która podjęła działalność, i oskarżyciel publiczny pośrednio wskazał na ich wystąpienie dołączając dokumentację dotyczącą postępowania kontrolnego wobec tej spółki oraz wszczętego następnie w tym zakresie postępowania karnoskarbowego wobec Ł. B. (1), ale jak już wyżej wskazano to ostatnie nie zostało jak dotychczas zakończone prawomocnym wyrokiem, w związku z czym nie może wiązać się z negatywnymi skutkami dla oskarżonego w niniejszej sprawie, zaś w świetle ustalonych okoliczności faktycznych za ewentualne nieprawidłowości w działaniu tej spółki w innych kwestiach odpowiadał bardziej faktycznie zajmujący się działalnością spółki (...) niż oskarżony Ł. B. (1) i ich wystąpienie nie powinno zdaniem Sądu skutkować automatycznie negatywnymi konsekwencjami dla oskarżonego w niniejszej sprawie, dotyczącej odmiennych kwestii. Ponadto skoro w świetle przedłożonych dokumentów stwierdzone nieprawidłowości miały dotyczyć podatku VAT za 2007 r., to trudno przyjąć, aby na ich zaistnienie mogło wpłynąć niezrealizowanie obowiązku złożenia do rejestru sądowego rocznych sprawozdań finansowych, który to obowiązek zaktualizował się nawet za rok 2007 dopiero później.

Mając na uwadze powyższe Sąd warunkowo umorzył postępowanie karne wobec oskarżonego.

Wyrok SR Gdańsk-Północ z dnia 9 lutego 2016 r., II K 854/13

Standard: 7871