Dopuszczalność rozwiązania umowy

Skoro strony mogą zawrzeć daną umowę w granicach swobody umów (art. 353[1] k.c.), to mogą ją również rozwiązać składając zgodne oświadczenia woli. Przepisy prawa cywilnego regulują podstawy do wypowiedzenia umowy ze świadczeniem ciągłym w wyniku oświadczenia woli jednej ze stron (w przypadku umów o jednorazowe świadczenie rozwiązanie stosunku prawnego jest konsekwencją odstąpienia od umowy). Przykładem takiego przepisu jest art. 709[13] § 2 k.c., przyznający prawo do wypowiedzenia leasingu finansującemu w razie zwłoki z zapłatą co najmniej jednej raty oraz uprzedniego wyznaczenia korzystającemu na piśmie odpowiedniego terminu do zapłacenia zaległości.

Nie ma potrzeby regulowania skutków rozwiązania umowy na mocy porozumienia stron, gdyż do stron należy określenie skutków rozwiązania umowy (granice wyznacza art. 353[1] k.c.).

Teoretycznie można wyobrazić sobie sytuację, gdy strony rozwiązują umowę bez określenia, nawet szczątkowo, zasad rozliczeń. W braku innego przepisu dyspozytywnego w tym zakresie skutki rozwiązania określają zasady współżycia społecznego i ustalone zwyczaje (art. 56 k.c.). W pierwszej kolejności, w oparciu o przebieg negocjacji w przedmiocie rozwiązania umowy, należy jednak ustalić, jaki był zgodny zamiar stron i cel rozwiązania umowy (art. 65 § 2 k.c.).

Co do zasady przepisów określających skutki jednostronnego rozwiązania stosunku prawnego w wyniku wypowiedzenia umowy nie stosuje się per analogiam do określenia skutków rozwiązania umowy zgodnymi oświadczeniami stron. Natomiast same strony mogą się odwołać do tych skutków w porozumieniu rozwiązującym umowę (inkorporacja), w tym mogą się odwołać per facta concludentia.

Uchwała SN z dnia 26 października 2023 r., III CZP 34/23

Standard: 74633 (pełna treść orzeczenia)