Niezweryfikowanie wieku osoby kupującej alkohol

Zgodnie z art. 108 § 1 KP za nieprzestrzeganie przez pracownika ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy przepisów przeciwpożarowych, a także przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy pracodawca może zastosować wobec pracownika karę porządkową m.in. w postaci upomnienia.

Z treści art. 108 KP wynika, iż odpowiedzialność porządkowa dotyczy wyłącznie sankcjonowania naruszeń powinności o charakterze porządkowym, obejmujących obowiązek przestrzegania reguł czasu pracy (np. niepunktualne stawianie się do pracy, nieprzestrzeganie czasu pracy), porządku w procesie pracy (np. przebywanie na terenie zakładu pracy w czasie niedozwolonym, niestawienie się do pracy lub opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia, uchybienie przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy lub przepisom przeciwpożarowym) i organizacji pracy (np. niewłaściwa obsługa stanowiska pracy). Wskazane obowiązki nie służą wprost określeniu sposobu wykonywania pracy, lecz są jedynie funkcjonalnie podporządkowane kategorii jakości pracy (elementowi świadczenia).

Pracodawca nałożył na powódkę karę nagany z powodu niezweryfikowania wieku osoby, która kupowała alkohol. W okolicznościach przedmiotowej sprawy nie można jednoznacznie przyjąć, aby powódka zaniechała oceny wieku klienta. Do takiego postępowania była niewątpliwie zobowiązana na podstawie Procedury sprzedaży alkoholu i wyrobów tytoniowych. Z pewnością jednak powódka mogła błędnie ocenić wiek osoby dokonującej zakupu alkoholu. Procedura wskazuje, że kasjer ma obowiązek ocenić wiek klienta, a dopiero gdy uzna, że klient nie ukończył 30 lat, jest zobowiązany sprawdzić jego wiek. Procedura nie nakazuje kasjerowi, aby za każdym razem, gdy sprzedaje alkohol czy też wyroby tytoniowe dokonywać tej weryfikacji. Jest bowiem zobowiązany uczynić to tylko wówczas, gdy ma wątpliwości co do jego wieku. Zasady doświadczenia życiowego wskazują, że wiek danej osoby na podstawie tylko fizycznego wyglądu może być różnie oceniony przez poszczególne osoby.

Pracodawca nie wskazał dokładnie, w jaki sposób procedura ma zostać zrealizowana, tj. jakie są kryteria oceny wyglądu/wieku klienta.

Na marginesie należy wskazać, że wątpliwości budzi tryb opisany w spornej Procedurze: w przypadku sprzedaży alkoholu/papierosów niezgodnie z zasadami podczas kontroli (...) (tzw. koszyk kontrolny): jeżeli jest to pierwszy tego typu wypadek danego pracownika – przeprowadzana jest rozmowa dyscyplinująca oraz sporządzana notatka służbowa, jeżeli dany pracownik kolejny raz popełnia ten błąd, należy wręczyć pracownikowi karę porządkową. W przypadku powódki taka rozmowa dyscyplinująca miała miejsce w 2012 r. Jak wynika z procedowania pracodawcy nie występuje tutaj instytucja zatarcia, analogiczna do przewidzianej w art. 113 KP, co oznacza, że odbycie takiej rozmowy nawet w odległym czasie, powoduje, w przypadku kolejnego przewinienia, że pracodawca stosuje karę porządkową. Rozwiązanie to, zdaniem sądu orzekającego, nie wydaje się prawidłowe i stawia pracownika w niekorzystnym położeniu.

Wyrok SR w Rzeszowie z dnia 19 października 2015r., IV P 507/15

Standard: 7723 (pełna treść orzeczenia)