Pojęcie "nie wpłaca podatku w terminie"

Wykroczenie skarbowe stypizowane w art. 57 § 1 k.k.s. polega na uporczywym "nie wpłacaniu podatku w terminie". Zgodnie ze znowelizowanym powołaną wyżej ustawą z dnia 28 lipca 2005 r. § 29 art. 53 k.k.s. przepisy: art. 53 § 27 k.k.s. - definiującego pojęcie "należności publicznoprawnej uszczuplonej czynem zabronionym" oraz art. 53 § 28 k.k.s. - zawierającego legalną definicję pojęcia "narażenie na uszczuplenie należności publiczno-prawnej czynem zabronionym", mają odpowiednie zastosowanie m.in. do określenia "nie wpłaca podatku w terminie". Takie zdefiniowanie przez ustawodawcę, objaśniającego wyrażenia ustawowe, pojęcia "nie wpłaca podatku w terminie" oznacza więc, że określenie to, będące znamieniem wykroczenia skarbowego z art. 57 § 1 k.k.s., zrównane zostało pod względem konsekwencji prawnych z takimi pojęciami jak "uszczuplenie" i "narażenie na uszczuplenie" należności publiczno-prawej. W efekcie to właśnie z woli ustawodawcy niewpłacenie w terminie ustawowo określonym należnego podatku już w dacie upływu tego terminu skutkuje zaległością podatkową, stanowiąc tym samym uszczuplenie należności publiczno-prawnej. Skoro zaś tak, to termin przedawnienia takiego wykroczenia, z mocy przepisu art. 44 § 3 k.k.s., rozpoczyna bieg z końcem roku, w którym upłynął termin płatności należności stanowiącej przedmiot wykroczenia skarbowego z art. 57 § 1 k.k.s.

Taki kierunek interpretacji powołanych przepisów jest konsekwentnie przyjmowany w orzecznictwie Sądu Najwyższego (zob. postanowienie z dnia 11 stycznia 2011 r., V KK 361/10, OSNKW 2011, z. 2, poz. 16 i uzasadnienie postanowienia z dnia 28 listopada 2013 r., I KZP 11/13, OSNKW 2014, z. 1, poz. 3 oraz wyrok z dnia 12 października 2011 r., V KK 272/11, LEX nr 1044077), zaś Sąd Najwyższy w obecnym składzie nie znajduje racji aby od takiej wykładni przepisów regulujących zagadnienie przedawnienia wykroczeń skarbowych, w tym wykroczenia z art. 57 § 1 k.k.s., odstępować. W szczególności argumentu takiego nie może stanowić skutkowy charakter czynu określonego w art. 57 § 1 k.k.s. i sugerowana konieczność stosowania w takiej sytuacji nie art. 44 § 3 k.k.s., lecz art. 44 § 4 k.k.s. (zob. A. Skowron: Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 11 stycznia 2011 r., V KK 361/10, LEX/el. 2013).

Nie kwestionując skutkowego charakteru wykroczenia będącego przedmiotem niniejszych rozważań (zob. G. Łabuda: Komentarz do art. 57 k.k.s., WKP 2012 - LEX, teza 10) zauważyć należy, że ustawodawca, przyjmując w art. 44 § 4 k.k.s. rozpoczęcie biegu terminu przedawnienia od czasu nastąpienia skutku, powiązał to nie z samym skutkiem, jako rezultatem określonego czynu zabronionego, lecz ze skutkiem, jako warunkiem sine qua non dokonania przestępstwa (wykroczenia) skarbowego.

Bez wątpienia dokonanie wykroczenia z art. 57 § 1 k.k.s. nie zależy od nastąpienie skutku określonego w Kodeksie karnym skarbowym ponieważ dla przyjęcia, że doszło do jego dokonania wystarczające jest samo nie wpłacenie podatku w terminie, jedynie pod warunkiem, że było to zaniechanie o charakterze uporczywym. Tak więc w wypadku tego wykroczenia unormowanie art. 44 § 4 k.k.s. nie ma zastosowania, natomiast bieg terminu jego przedawnienia liczony musi być zgodnie z regulacją art. 44 § 3 k.k.s.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy stwierdzić należy, że wobec upływu ostatniego terminu wpłaty podatku od towarów i usług przez Sp. z o.o. "A." w dniu 25 kwietnia 2011 r. (podatek VAT za miesiąc marzec 2011 r.), bieg terminu przedawnienia wykroczenia z art. 57 § 1 k.k.s. rozpoczął się w tym wypadku z dniem 31 grudnia 2011 r. Ponieważ w dniu 24 maja 2012 r. (a więc w czasie biegu rocznego terminu przedawnienia określonego w art. 51 § 1 k.k.s. w zw. z art. 44 § 3 k.k.s.) oskarżonemu A. O., jako prezesowi wymienionej Spółki, przedstawiono zarzut popełnienia tego wykroczenia, wszczynając postępowanie in personam, stosowanie do treści art. 51 § 2 k.k.s. karalność zarzuconego mu czynu ustanie z upływem 2 lat od zakończenia pierwotnego okresu rocznego, tj. w dniu 31 grudnia 2014 r.

Wyrok SN z dnia 17 listopada 2014 r., III KK 226/14

Standard: 23588 (pełna treść orzeczenia)