Przyjmowanie i składanie w imieniu mocodawcy materialnoprawnych oświadczeń

Czynności dyspozycyjne podejmowane w postępowaniu sądowym, takie ‎jak zawarcie ugody w sprawie o dział spadku czy zniesienie współwłasności, należą do kategorii czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu, a zatem, stosownie do art. 98 k.c., skoro działanie pełnomocnika ma przekraczać granice zwykłego zarządu, potrzebne jest pełnomocnictwo rodzajowe.

Wyrok SN z dnia 17 stycznia 2024 r., II CSKP 1293/22

Standard: 88499 (pełna treść orzeczenia)

Założenie celowego działania mocodawcy w kierunku wygrania procesu pozwala uznać, że zakresem umocowania strona objęła także złożenie w jej imieniu określonego oświadczenia woli, jeżeli jest to niezbędne dla obrony jej praw w procesie. Dopuszczalne jest zatem udzielenie pełnomocnictwa materialnoprawnego w sposób dorozumiany, co uzasadnia włączenie do zakresu pełnomocnictwa procesowego uprawnienia do złożenia materialnoprawnego oświadczenia o potrąceniu wierzytelności. 

W przypadku natomiast przyjmowania przez pełnomocnika procesowego strony w imieniu mocodawcy oświadczeń kształtujących jego sytuację materialnoprawną nie sposób rozszerzać zakresu pełnomocnictwa przez wykładnię celowościową, skoro z procesowego punktu widzenia byłoby to niekorzystne dla strony rozszerzenie zakresu umocowania wywołujące skutek w postaci dojścia do adresata materialnoprawnego oświadczenia o potrąceniu. Nie można zatem aprobować tezy jakoby taki zakres pełnomocnictwa był efektem celowego działania mocodawcy nakierowanego na wygranie procesu. 

Wyrok SN z dnia 31 maja 2023 r., II CSKP 281/22

Standard: 81012 (pełna treść orzeczenia)