Stan nadzwyczajny - klęska żywiołowa - pomoc finansowa państwa

Problematyka sytuacji szczególnych zagrożeń regulowana jest art. 228 Konstytucji RP, przewidującym możliwość wprowadzenia stanów nadzwyczajnych takich jak stan wojenny, stan wyjątkowy lub stan klęski żywiołowej, przy czym ustawy winny regulować zasady działania organów władzy publicznej, zakres dopuszczalnych ograniczeń swobód obywatelskich, oraz pokrywania strat majątkowych wynikających z ograniczenia praw i wolności (art. 228 ust. 3 i 4 konstytucji).

Ustawowe unormowanie problematyki stanów nadzwyczajnych może obejmować kwestie udzielania pomocy ofiarom klęsk żywiołowych. Decyzja w tym zakresie należy do ustawodawcy, wobec czego w tym miejscu wskazać jedynie należy, że samo zaistnienie zdarzenia, mającego charakter klęski żywiołowej nie jest równoznaczne z nałożeniem na Państwo bezwzględnego obowiązku udzielenia pomocy materialnej osobom poszkodowanym w wyniku działania sił przyrody. O tym czy i jakie działania zostaną podjęte celem materialnego wsparcia poszkodowanych obywateli, mogą zdaniem Trybunału Konstytucyjnego decydować charakter i rozmiary klęski, a także dotkliwość jej skutków i liczba osób poszkodowanych.

Z zasady równości nie wynika obowiązek jednakowego traktowania podmiotów poszkodowanych różnymi klęskami żywiołowymi, bowiem ich sytuacja nie zawsze jest relewantna. W związku z tym za celowe uznać należy stworzenie "uniwersalnej" regulacji, w której ustawodawca - w granicach swego swobodnego uznania - określiłby tryb i przesłanki podejmowania decyzji o przyznaniu pomocy ofiarom różnych klęsk żywiołowych oraz formy tej pomocy tak, by w przyszłości nie było konieczne wydawanie w tym zakresie epizodycznych aktów prawnych.

Postanowienie TK z dnia 6 marca 2001 r., S 1/01, OTK 2001/2/35

Standard: 7396 (pełna treść orzeczenia)