Referendum ogólnokrajowe - ponowne referendum negatywnie rozstrzygniętego

Zagadnienie zakazu poddania referendum negatywnie rozstrzygniętego ponownemu głosowaniu przed upływem określonego czasu było na gruncie ustawy o referendum z 1996 r. przedmiotem wypowiedzi doktryny prawa podkreślające, że jeżeli zakaz taki miałby być wprowadzony, to powinno to mieć miejsce właśnie w Konstytucji, a nie w ustawie. Regulacja ustawowa tej materii budziła wątpliwości co do jej konstytucyjności, bowiem określenie okresu zakazu ponownego poddania danej sprawy pod referendum przed upływem określonego czasu stawia pytanie "czy ustawa zwykła może w ten sposób zawężać ogólną formułę art. 125 ust. 1 Konstytucji" (Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, tom II..., L. Garlicki - Komentarz do art. 125, s. 6, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2000). Wskazuje się ponadto, że obowiązujący pod rządami poprzedniej ustawy referendalnej zakaz powtórnego odwołania się do referendum przed upływem 4 lat od dnia jego przeprowadzenia w sytuacji, gdy jego przedmiotem jest ta sama sprawa stanowił "niewątpliwe ograniczenie możliwości wykonywania przez suwerena swoich uprawnień wynikających z art. 4 ust. 2 Konstytucji. Dyskryminuje też bezpośrednie sprawowanie władzy w drodze referendum w stosunku do przedstawicielskiej, która nie zostaje dotknięta takimi ograniczeniami" (M. Jabłoński, Referendum ogólnokrajowe w polskim prawie konstytucyjnym, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2001, s. 131).

Wskazać także należy na konstytucyjną racjonalność uzasadnienia możliwości i ewentualnej potrzeby elastycznego reagowania na okoliczności wewnętrzne, ale także zewnętrzne związane z zawieraniem i ratyfikowaniem umów międzynarodowych. Sam fakt zawarcia umowy stwarza zobowiązania ze strony państwa, w tym zobowiązanie do doprowadzenia do jej - jeżeli jest to konieczne - ratyfikacji tak, by umowa mogła zostać wykonana. Staranność państwa w tym zakresie również określa jego pozycję i wiarygodność na płaszczyźnie międzynarodowej, tym bardziej, że jest to zobowiązanie wynikające z powszechnie obowiązujących norm prawa międzynarodowego, do których przestrzegania RP się zobowiązała.

Również analiza prawnoporównawcza prowadzi do wniosku, że praktyka powrotu do referendum w sprawie, która była przedmiotem referendum jest nie tylko dopuszczalna, ale także celowa (np. referenda dotyczące integracji europejskiej przeprowadzone w Norwegii, Danii i Irlandii) (por. P. Winczorek, Projekt ustawy o referendach ogólnokrajowych, PiP 2002, z. 12, s. 28.

Wyrok TK z dnia 27 maja 2003 r., K 11/03, OTK-A 2003/5/43, Dz.U.2003/98/904

Standard: 7376 (pełna treść orzeczenia)