Kontakty z dzieckiem w prawodawstwie międzynarodowym

Problematyka kontaktów osobistych rodziców z dziećmi uwzględniona została w europejskich standardach prawnych. Zasada 6 rekomendacji nr R (84) w sprawie władzy rodzicielskiej z dnia 28 lutego 1984 r. (przyjętej przez Komitet Ministrów Rady Europy) zapewnia rodzicowi niewychowującemu dziecka prawo do utrzymywania z nim kontaktów osobistych, z wyjątkiem sytuacji, w których kontakty te poważnie szkodzą interesom dziecka.

Konwencja o prawach dziecka z dnia 20 listopada 1989 r. ujmuje prawo do utrzymywania kontaktów osobistych z rodzicami jako prawo samego dziecka. Zgodnie z art. 9 ust. 3, dziecko ma prawo do utrzymywania regularnych stosunków osobistych i bezpośrednich kontaktów z obojgiem rodziców, z wyjątkiem przypadków, gdy jest to sprzeczne z najlepiej pojętym interesem dziecka. Artykuł 10 Konwencji stanowi natomiast, że dziecko, którego rodzice przebywają w różnych państwach, ma prawo do utrzymywania regularnych, z wyjątkiem okoliczności nadzwyczajnych, osobistych stosunków i bezpośrednich kontaktów z obojgiem rodziców.

Przyjęta w dniu 3 maja 2002 r. w Wilnie przez Komitet Ministrów Rady Europy Konwencja dotycząca kontaktów z dziećmi, podpisana przez Polskę dnia 24 września 2003 r., która w stosunku do Polski nie weszła jednak jeszcze w życie, określa pojęcie kontaktów w szerokim ujęciu. Obejmuje ono nie tylko osobistą styczność - w tym poza miejscem zamieszkania dziecka - ale także kontakt telefoniczny oraz przez pocztę elektroniczną, co nie zastępuje, lecz uzupełnia kontakty bezpośrednie, a może je zastąpić jedynie w wyjątkowych, uzasadnionych przypadkach. W pojęciu tym mieści się również obowiązek informowania osoby uprawnionej o dziecku i dziecka o tej osobie. W konwencji przyjęto jako zasadę prawo do nienadzorowanego kontaktu, jednak gdyby leżało to w interesie dziecka, można ustanowić nadzór nad kontaktami lub inne formy niż kontakt bezpośredni. Konwencja proklamuje prawo do kontaktów dla innych osób niż rodzice dziecka, które mogą się ubiegać o ich ustalenie, jeżeli jest to uzasadnione rodzinnymi związkami z dzieckiem wynikającymi z prawa albo z faktycznych relacji niezwiązanych z pokrewieństwem.

Uchwała SN (7) z dnia 8 marca 2006 r., III CZP 98/05

Standard: 7263 (pełna treść orzeczenia)