Wyłączenie sędziego ze względu na orzekanie w sprawie jednego ze współsprawców

Z uzasadnionymi wątpliwościami co do bezstronności sędziego w rozumieniu art. 41 § 1 k.p.k. mamy niewątpliwie do czynienia wówczas, gdy materiał dowodowy, na podstawie którego orzeczono w przedmiocie odpowiedzialności karnej jednego ze sprawców czynu, miałby stanowić podstawę dowodową orzeczenia w przedmiocie odpowiedzialności karnej także i innego współsprawcy (podżegacza lub pomocnika) tego samego czynu. Wówczas sędzia, który dokonał oceny dowodów w odniesieniu do jednej z tych osób, powinien być wyłączony od udziału w sprawie dotyczącej pozostałych (uchwała SN z dnia 26 kwietnia 2007, I KZP 9/07, OSNKW 2007 r., z. 5, poz. 39). Żadna z wymienionych powyżej okoliczności nie zachodziła w niniejszej sprawie, albowiem sędziowie, których dotyczył wniosek o wyłączenie, orzekali w postępowaniu odwoławczym w sprawie dotyczącej usiłowania podżegania do zabójstwa.

Wyrok SN z dnia 3 września 2014 r., III KK 70/14, OSNKW 2015/1/9

Standard: 7197

Jeżeli dany sędzia uczestniczy i orzeka w postępowaniu karnym dotyczącym odpowiedzialności określonych osób za czyny, które pozostają ze sobą w związku, to gdy brał on uprzednio udział w osądzeniu spraw niektórych z nich, wyłączonych z danego procesu, nie może być uznany za osobę bezstronną w sprawach pozostałych współoskarżonych, i to zarówno wobec tych, którym zarzucono przestępstwa, jakie mieli oni popełnić wspólnie z osądzonymi już oskarżonymi, jak i w stosunku do innych zarzucanych im czynów pozostających we wzajemnym powiązaniu.

Nie można przyjmować, że to w zależności od poszczególnych zarzucanych tym oskarżonym zachowań przestępnych i ich wzajemnych związków dany sędzia w tym samym postępowaniu jest wobec tej samej osoby raz bezstronny, a innym razem nie może być za takiego uznany.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalony jest już pogląd, iż w sytuacji, w której sędzia orzeka w sprawach niektórych ze współoskarżonych w oparciu o określony materiał dowodowy powinien on być wyłączony od udziału w sprawie dotyczącej pozostałych i to właśnie z uwagi na zaistnienie w takiej sytuacji okoliczności, która może wywołać uzasadnioną wątpliwość co do jego bezstronności, czyli na podstawie art. 41 § 1 k.p.k. (zob. uchwała SN z dnia 26 kwietnia 2007 r., I KZP 9/07; czy wyroki SN: z dnia 3 marca 2008 r., V KK 299/07, z dnia 26 czerwca 2008 r., V KK 128/08, z dnia 25 lutego 2009 r., II KK 249/08).

Wyrok SN z dnia 5 lipca 2012 r., V KK 57/12

Standard: 17127 (pełna treść orzeczenia)