Derogacja, utrata mocy, uchylenie normy prawnej
Norma prawna
W języku prawnym pojęcie "utrata mocy" pojawia się w związku z regulacją zawartą w § 40 pkt 1 przywoływanych we wstępnej części uzasadnienia "Zasad techniki prawodawczej", stanowiących załącznik do rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie "Zasad techniki prawodawczej". Stwierdza się tam, że przepisowi uchylającemu ustawę lub jej poszczególne przepisy nadaje się odpowiednio brzmienie: "Traci moc ustawa ... (tytuł ustawy)" albo "W ustawie ... (tytuł ustawy) uchyla się art. ...". Zapis ten wskazuje, że zgodnie z zasadami techniki prawodawczej zwrot "traci moc" oznacza zaprzestanie obowiązywania całego aktu prawnego, natomiast termin "uchylenie" odnosi się do jednostki bądź jednostek redakcyjnych takiego aktu.
Uchwała SN z dnia 29 października 2012 r., I KZP 15/12
Standard: 42186 (pełna treść orzeczenia)
Pojęcie "derogacji" rozumiane jest w doktrynie prawniczej dość powszechnie jako uchylenie normy prawnej, konstruowanej na gruncie przepisu prawa, bez uchylenia mocy obowiązującej tego przepisu. Oznacza to w praktyce niestosowanie tej normy, w przypadku konfliktu treściowego (logicznego) z inną normą konstruowaną na gruncie innego przepisu prawa.
Derogacja taka może nastąpić w wyniku zastosowania jednej z powszechnie przyjętych reguł derogacyjnych. Jedną z takich reguł jest w szczególności reguła lex posterior derogat legi priori, w myśl której norma późniejsza (lex posterior), która weszła w życie później, uchyla normę wcześniejszą (lex prior), pod warunkiem, że norma późniejsza jest co najmniej tego samego stopnia (nie jest niższego stopnia). Oznacza to, w myśl powyższej reguły zwanej temporalną (czasową), że w przypadku powyższej kolizji należy stosować normę późniejszą, skonstruowaną na gruncie przepisów późniejszych (weszły w życie później).
Wyrok TK z dnia 19 listopada 2008 r., Kp 2/08
Standard: 7095 (pełna treść orzeczenia)