Paszport - charakterystyka

Prawo "każdego obywatela polskiego do otrzymania paszportu", zostało sformułowane w art. 3 ustawy o paszportach. Zostało ono ściśle powiązane przez ustawodawcę z faktem posiadania obywatelstwa kraju, który paszport wydaje. Prawo do otrzymania paszportu nie jest prawem zagwarantowanym w Konstytucji RP wprost. Art. 3 ustawy paszportowej pozostaje jednak w ścisłym związku z art. 52 ust. 2 Konstytucji RP, w świetle którego każdy może swobodnie opuścić terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Wolność tego rodzaju może podlegać jedynie ograniczeniom przewidzianym w ustawie. Ograniczenie prawa do otrzymania paszportu winno podlegać takiej samej ocenie w zakresie zachowania proporcjonalności zastosowanego środka, jak prawa gwarantowane konstytucyjnie

Prawo do paszportu nie jest prawem abstrakcyjnym, które przynależne jest każdemu człowiekowi i wynikającym z jego przyrodzonej godności, lecz prawem do dokumentu, w którym państwo poświadcza tożsamość, i za którym idzie deklaracja państwa dotycząca ochrony osoby paszport posiadającej. W związku z faktem posiadania paszportu określonego kraju, jego posiadacz ma prawo domagać się w czasie pobytu poza granicami, pomocy i opieki ze strony organów państwa paszport wystawiającego. Od rodzaju paszportu zależy też w dużej mierze zakres praw i obowiązków związanych z przekraczaniem granic. W związku z tym państwo ma prawo i obowiązek oceniać i miarkować czy posiadanie paszportu nie będzie wykorzystywane ze szkodą dla jego autorytetu np. dla ucieczki przed wymiarem sprawiedliwości. Prawo to wynika z samej istoty suwerenności państwa paszport wydającego, a jego realizacji służy między innymi możność odmowy wydania paszportu w sytuacjach ustawowo określonych.

Wyrok TK z dnia 1 czerwca 1999 r., SK 20/98, OTK 1999/5/93, Dz.U.1999/52/544

Standard: 7085 (pełna treść orzeczenia)