Bezwzględna większość głosów

Pojęcie bezwzględnej większości głosów nie zostało ustawowo zdefiniowane. Najbardziej rozpowszechniony sposób jej rozumienia wyrażany jest formułą 50% + 1 głosów. Oznacza ona, że za wnioskiem, którego uchwalenie wymaga bezwzględnej większości głosów musi być oddanych o jeden głos więcej niż wynosi połowa ważnie oddanych głosów. Stosowanie tej reguły nie budzi zastrzeżeń w przypadkach, gdy suma ważnie oddanych głosów jest parzysta. Zastosowanie formuły "połowa plus jeden ważnie oddanych głosów" daje zawsze wynik przewyższający połowę oddanych ważnie głosów najbliższy tej połowy, a równocześnie przewyższający ją o cały głos. Suma zaś głosów liczonych, jako oddanych za wnioskiem i przeciw niemu, to znaczy przeciwnych i wstrzymujących się jest zawsze równa liczbie ważnych, oddanych głosów. Ten sposób rozumienia pojęcia "bezwzględnej większości głosów", tym różni się od "większości względnej", iż głosy wstrzymujące się dolicza się do wniosków przeciwnych. Jeżeli natomiast występuje wymóg większości względnej, to głosy wstrzymujące się, nie są uwzględniane przy obliczaniu wyniku głosowania.

W przypadkach jednak, gdy liczba ważnie oddanych głosów jest nieparzysta, zastosowanie formuły 50% + 1 ważnie oddanych głosów nie prowadzi do tak jednoznacznych wyników. Połowa ważnie oddanych głosów przy liczbie nieparzystej wynosi liczbę kończącą się ułamkiem, wobec tego i liczba głosów przewyższająca tę połowę o jeden kończy się ułamkiem. Zwolennicy tej metody ustalania bezwzględnej większości głosów przyjmują za oczywiste, iż przewaga głosów nie może być liczona w ułamku i wobec tego wymaganą liczbę głosów należy zaokrąglić do całości. Opowiadając się natomiast bardziej konsekwentnie za zasadą niepodzielności głosu przyjmuje się, że jeden głos jest minimalną jednostką obliczeniową w każdej fazie głosowania. Nie można więc uznać za połowę głosów liczbę wyrażoną w ułamku a także, iż przewaga nad pozostałymi głosami może wyrażać się liczbą ułamkową.

Stosując tę regułę w wersji pierwszej Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 15 marca 1994 r. uznał, iż większość bezwzględna przy liczbie 45 ważnych głosów wynosi 24 głosy. Glosatorzy tego wyroku opowiadając się także za taką metodą obliczania głosów, ale w wersji drugiej uzyskali ten sam wynik. Wymóg jednego głosu przewyższającego połowę liczby oddanych głosów powoduje dysonans między liczbą oddanych głosów, a sumą głosów oddanych za wnioskiem i głosów, które wniosku nie popierają, a więc przeciwnych i wstrzymujących się. Przy liczbie 45 głosów, przyjmując za połowę 23 głosy otrzymuje się sumę 46 głosów.

Formuła 50% + 1 głos, przy nieparzystej liczbie głosów prowadzi w istocie do wymogu kwalifikowanej większości głosów, tym większej, im mniejsza jest liczba ważnie oddanych głosów. Przy liczbie trzech głosów oznacza wymóg jednomyślności; jeżeli liczba ta wynosi pięć głosów - większość bezwzględna odpowiada 4/5 głosów, siedmiu ważnie oddanych głosów 5/7, dziewięciu 2/3 itd.

Formuła 50% + 1 ważnie oddanych głosów jest tworem praktyki i doktryny. Żaden przepis prawny nie zawiera takiej definicji większości bezwzględnej głosów. Należy ją stosować wobec tego tylko wtedy, gdy prowadzi ona do jednoznacznych i bezdyskusyjnych rozstrzygnięć, co ma miejsce w każdym przypadku, gdy oddano parzystą liczbę ważnie oddanych głosów. W przypadkach zaś, gdy liczba oddanych głosów jest nieparzysta stosowanie tej prostej metody ustalania bezwzględnej większości głosów zawodzi. Narusza ona wówczas samą istotę pojęcia większości bezwzględnej, nadając jej znaczenie wymogu większości kwalifikowanej o różnym stopniu nasilenia. Przy liczbie dziewięciu ważnie oddanych głosów oznacza wprowadzenie na ogół stosowanej większości kwalifikowanej - 2/3 głosów. Reguła 50% + 1 ważnie oddanych głosów może być wobec tego stosowana, przy nieparzystej liczbie głosów tylko wówczas, gdy ustanawia ją wyraźnie przepis prawa. Oznacza ona wówczas wymóg szczególnej, określonej prawem większości kwalifikowanej.

Uchwała TK z dnia 20 września 1995 r., W 18/94, OTK 1995/1/7, Dz.U.1995/114/556

Standard: 7041 (pełna treść orzeczenia)