Biopaliwa

Niniejszej sprawy nie sposób rozpatrywać w oderwaniu od dotyczących biopaliw sensu largo uregulowań Unii Europejskiej. Znaczenie podstawowe ma tutaj dyrektywa 2003/30/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 8 maja 2003 r. w sprawie wspierania użycia w transporcie biopaliw lub innych paliw odnawialnych.

Zasadniczy cel dyrektywy wynika już z samego jej tytułu, w polskim tłumaczeniu (dostępnym na stronie internetowej Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej - http://www1.ukie.gov.pl/dtc.nsf ) zawierającego zwrot "w sprawie wspierania użycia" biopaliw (w obecnych językach oficjalnych UE: ang. - on the promotion of the use, fr. - visant a promouvoir lutilisation, niem. - zur Förderung der Verwendung, hiszp. - relativa al fomento del uso, wł. - sulla promozione delluso). Poza wątpliwością pozostaje, że w warstwie językowej mamy w dyrektywie do czynienia z promowaniem użycia biopaliw w transporcie, nie zaś z "wymuszeniem" ich stosowania, bowiem prawodawca europejski zastosowałby w takim przypadku inną terminologię (przypuszczalnie ang. - on the imposing of use, fr. - exigant l'utilisation, niem. - zur Erzwingung der Verwendung, hiszp. - relativa al arrancar del uso, wł. - sulla estorsione dell'uso).

Dyrektywa zawiera w preambule konstatację, że "większe użycie biopaliw" w transporcie (bez wykluczenia innych paliw alternatywnych - samochodowego propanu /LPG/ i gazu ziemnego /CNG/), "jest jednym z narzędzi" zmniejszenia przez Wspólnotę jej zależności od importowanej energii i może wpłynąć na rynek paliw oraz bezpieczeństwo dostaw energii "na bliską i dalszą przyszłość" (pkt 7). Europejski prawodawca, zdając sobie sprawę, że "paliwa alternatywne będą mogły dokonać penetracji rynku tylko jeśli będą szeroko dostępne i konkurencyjne" (pkt 18), wyraźnie zaznaczył, iż optymalna metoda zwiększenia "udziału biopaliw na rynkach krajowych (...) zależy od dostępności zasobów i materiałów surowych, od polityki krajowej i polityki Wspólnoty promującej biopaliwa i od uzgodnień podatkowych, oraz od odpowiedniego zaangażowania wszystkich zainteresowanych stron". Podkreślił jednak, że "polityka poszczególnych krajów promująca użycie biopaliw nie powinna prowadzić do ograniczenia swobodnego przepływu paliw", spełniających zharmonizowane normy ekologiczne zawarte w przepisach Wspólnoty (pkt 20 i 21).

Państwa Członkowskie - poprzez działania promocyjne - mają dążyć do możliwie szerokiego udziału biopaliw w rynku, niemniej jednak nigdzie w dyrektywie nie ma mowy o osiągnięciu tego celu drogą obraną przez ustawodawcę, polegającą na wprowadzeniu obowiązku ich stosowania. Wręcz przeciwnie - z punktu 18 preambuły ("paliwa alternatywne będą mogły dokonać penetracji rynku tylko jeśli będą szeroko dostępne i konkurencyjne") wprost wynika, że to konkurencyjność i szeroka dostępność mają przekonać konsumentów do stosowania tych paliw. Trudno sobie wyobrazić, że biopaliwa (w rozumieniu dyrektywy) będą jakościowo lepsze od paliw "czystych" (choć zapewne mogą im dorównywać), zatem konkurować muszą z nimi ceną. Założyć można, że to w tej dziedzinie prawodawca europejski dostrzega główne pole działań prawodawców krajowych. Zwrócić też trzeba uwagę, że państwa członkowskie mają dążyć do osiągnięcia określonej - opartej na "wartości opałowej" - proporcji biopaliw (sensu largo) w stosunku do ogółu paliw będących w obrocie. Nie wynika stąd w żadnej mierze zobowiązanie ogółu konsumentów do nabywania paliw z bio-dodatkami.

Implementacja dyrektywy, której cel (sformułowany przez prawodawcę europejskiego) został wyżej przedstawiony, nie daje możliwości zastosowania w porządku wewnętrznym nakazu stosowania biopaliw. Nie można przyjąć (jak to uczynił na rozprawie przedstawiciel Sejmu), że zmiana celu dyrektywy (z promocji na przymus używania biopaliw) stanowi jej "doprecyzowanie" w porządku wewnętrznym, mieszczące się w ramach swobody implementacyjnej państwa. Takie rozumowanie jest po pierwsze niezgodne z zasadami implementacji do wewnętrznego porządku prawnego dyrektyw jako źródeł prawa wspólnotowego, a po wtóre - sprzeczne z treścią samej dyrektywy która wskazuje wszak, że wewnętrzna polityka krajów promująca użycie biopaliw nie może ograniczać swobodnego przepływu paliw.

Wyrok TK z dnia 21 kwietnia 2004 r., K 33/03, OTK-A 2004/4/31, Dz.U.2004/109/1160

Standard: 7023 (pełna treść orzeczenia)