Odwołanie do sądu, właściwość i kognicja sądu w sprawie odwołania od oceny okresowej

W orzecznictwie Sądu Najwyższego (wyroki: z dnia 17 czerwca 2014 r., II PK 246/13 i z dnia 25 sierpnia 2015 r., II PK 223/14 utrwalony jest pogląd, że zakres kognicji sądu pracy rozpoznającego w trybie art. 83 ust. 5 ustawy o służbie cywilnej odwołanie członka korpusu służby cywilnej od oceny okresowej, obejmuje wyłącznie kontrolę, czy pracodawca dochował przewidzianego prawem trybu oceny oraz czy wystawione przez niego negatywne oceny cząstkowe (na poziomie "poniżej oczekiwań" i "znaczenie poniżej oczekiwań") były uzasadnione, a więc oparte na prawdziwych okolicznościach faktycznych. W razie uwzględnienia powództwa w takiej sprawie, sąd nie zmienia oceny okresowej, a jedynie uchyla ją w całości lub części, co obliguje pracodawcę do jej ponownego sporządzenia.

Ocena okresowa członka korpusu służby cywilnej jest zbiorem (sumą) określonych ocen (opinii) wyrażanych według określonych kryteriów za pomocą przyjętej punktacji i z tej przyczyny - jak każda opinia służbowa - nie jest pozbawiona subiektywnego osądu osoby oceniającej (por. uz. wyroku SN z dnia 6 kwietnia 2011 r., II PK 274/10). W konsekwencji sąd pracy nie jest uprawniony do podwyższania pozytywnej oceny kwalifikacyjnej, natomiast jego kontroli podlega zachowanie przez pracodawcę standardów, jakie wyznacza art. 94 pkt 9 Kodeksu pracy, zgodnie z którym pracodawca jest zobowiązany stosować obiektywne i sprawiedliwe kryteria oceny pracowników oraz wyników ich pracy. Rozpatrując odwołanie od oceny okresowej, sąd bada, czy ocenę przeprowadzono we właściwym trybie, a stwierdziwszy w tym zakresie uchybienia, rozważa, czy naruszenia przez pracodawcę zasad opiniowania pracowników były tego rodzaju, że kryteria oceny okazały się dowolne. W razie stwierdzenia, że ocena wystawiona przez pracodawcę nie została dokonana na podstawie obiektywnych i sprawiedliwych kryteriów, sąd może uchylić tę ocenę. (podobnie wyroki SA w Poznaniu: z dnia 14 sierpnia 2014 r., III APa 7/14 i z dnia 30 października 2014 r., III APa 17/14).

W uchwale SN z dnia 27 stycznia 2016 r., III PZP 10/15 wywiedziono natomiast, iż sąd rozpoznając sprawę z odwołania od oceny okresowej pracownika służby cywilnej (art. 83 ust. 5 ustawy z 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej, jednolity tekst: Dz.U. z 2014 r., poz. 1111 z późn. zm.) jest uprawniony wyłącznie do kontroli zachowania trybu dokonania oceny oraz uzasadnienia negatywnych ocen cząstkowych (na poziomie poniżej oczekiwań i znacznie poniżej oczekiwań) pod kątem prawdziwości podanych okoliczności faktycznych oraz zastosowania obiektywnych i sprawiedliwych kryteriów (art. 94 pkt 9 k.p.).

Zawarty w art. 94 pkt 9 k.p. postulat zmierza do wyeliminowania z procedury dokonywania ocen okresowych opinii subiektywnych i niesprawiedliwych.

Wyrok SN z dnia 15 listopada 2022 r., II PSKP 24/22

Standard: 67802 (pełna treść orzeczenia)

Sąd powszechny orzekając w przedmiocie oceny okresowej nie ocenia reformatoryjnie, a więc nie zmienia oceny.

Zgodnie z poglądem prezentowany przez Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 27 stycznia 2016 r., III PZP 10/16, zgodnie z którym sąd rozpoznając sprawę z odwołania od oceny okresowej jest uprawniony wyłącznie do kontroli zachowania trybu dokonania oceny oraz uzasadnienia negatywnych ocen cząstkowych pod kątem prawdziwości podanych okoliczności faktycznych oraz zastosowania obiektywnych i sprawiedliwych kryteriów (art. 94 pkt 9 k.p.).

Uchylenie negatywnej oceny okresowej jest dopuszczalne jedynie w przypadku naruszeń mających istotny wpływ na ostateczny wynik tej oceny okresowej, a zadaniem sądu jest w takim przypadku ocena wpływu naruszenia przepisów przez pracodawcę na wynik oceny. Tym bardziej uchylenie oceny pozytywnej (oceny dobrej) będzie możliwe jedynie w przypadku zaistnienia takich naruszeń procedury oceniania, które w sposób istotny wpłynęły na ostateczny wynik otrzymanej przez asystenta oceny.

Wyrok SN z dnia 16 stycznia 2019 r., I PK 143/18

Standard: 87639 (pełna treść orzeczenia)