Ochrona przed eksperymentem naukowym bez dobrowolnie wyrażonej zgody (art. 39 konstytucji)

Ustalenie granic dopuszczalnego eksperymentu na człowieku dotyczy ustalenia granic okoliczności wyłączającej bezprawność zachowań naruszających prawnie chronione dobra uczestnika eksperymentu.

Dopuszczenie eksperymentu badawczego bez zgody osoby, na której eksperyment jest dokonywany, narusza zasadę demokratycznego państwa prawa poprzez pogwałcenie godności człowieka sprowadzonego w takim przypadku do roli obiektu doświadczalnego.

Przeprowadzenie eksperymentu badawczego zagrażającego dobrom prawnie chronionym jednostki, na której eksperyment jest dokonywany, może być w świetle określonych warunków dopuszczalne z uwagi na spodziewane korzyści z przeprowadzonego eksperymentu dla wzbogacenia wiedzy. Nie może być jednak nigdy w takim przypadku naruszona wolność biorącego udział w eksperymencie. Osoby, które nie są zdolne do swobodnego podejmowania decyzji i wyrażenia woli nie mogą być przedmiotem eksperymentów badawczych.

Uchwała TK z dnia 17 marca 1993 r., W 16/92

Standard: 1184 (pełna treść orzeczenia)