Strona podmiotowa oszustwa

Przestępstwo oszustwa można popełnić tylko umyślnie i tylko z zamiarem bezpośrednim. W doktrynie i orzecznictwie jednoznacznie wskazuje się, że oszustwo jest przestępstwem kierunkowym, gdyż warunkiem odpowiedzial­ności jest działanie lub zaniechanie sprawcy w celu osiągnięcia korzyści ma­jątkowej.

Zamiar bezpośredni o szczególnym zabarwieniu związanym z celem działania sprawcy oznacza, że elementy przedmiotowe oszustwa musza mieś­cić się w jego świadomości i muszą być objęte jego wolą. Sprawca oszustwa nie tylko musi chcieć uzyskać korzyść majątkową, lecz musi także chcieć użyć w tym celu określonego sposobu działania czy zaniechania. W związku z tym do przestępstwa oszustwa nie dochodzi zarówno wtedy, jeżeli jeden z przed­stawionych elementów nie jest objęty świadomością sprawcy, jak i wówczas, jeżeli któregoś z nich sprawca nie chce, lecz tylko się godzi. W przypadku dzia­łania sprawcy w zamiarze ewentualnym nie dochodzi więc do popełnienia występku oszustwa przewidzianego w art. 286 § 1 kk (por. np. wyrok SN z dnia 19 lipca 2007r., V KK 384/06).

Wyrok SA w Warszawie z dnia 31 stycznia 2024 r., VIII AKa 273/23

Standard: 78081 (pełna treść orzeczenia)

Występek z art. 286 § 1 k.k. może być popełniony tylko z zamiarem bezpośrednim kierunkowym, który obejmuje zarówno sposób działania - wprowadzenie w błąd - jak i cel działania - uzyskanie korzyści majątkowej. W chwili podejmowania działania sprawca musi mieć zatem świadomość, że w wyniku wprowadzenia w błąd drugiej osoby może osiągnąć korzyść majątkową. Do znamion przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. należy też skutek, którym jest dokonanie niekorzystnego rozporządzenia mieniem; nie jest natomiast konieczne by sprawca osiągnął korzyść majątkową, albowiem byt przestępstwa kończy się z chwilą dokonania niekorzystnego rozporządzenia mieniem.

Wyrok SA w Wrocławiu z dnia 18 października 2023 r., II AKa 242/22

Standard: 78106 (pełna treść orzeczenia)

W przypadku przestępstwa oszustwa koniecznym wykazanie, że sprawca obejmował swoją świadomością i zamiarem bezpośrednim kierunkowym wprowadzenie w błąd innej osoby.

Nie każde doprowadzenie do niekorzystnego rozporządzenia mieniem wyczerpuje znamiona tego przestępstwa, ale tylko takie, które następuje z powodu zachowań sprawcy, prowadzących do błędnej oceny rzeczywistości. W konsekwencji, przypisanie przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. wiąże się z wykazaniem, że sprawca obejmował swoją świadomością i zamiarem bezpośrednim kierunkowym wprowadzenie w błąd innej osoby oraz to, iż doprowadza ją w ten sposób do niekorzystnego rozporządzenia mieniem. (wyrok SN z dnia 7 grudnia 2022 r., I KA 13/22).

Wyrok SA w Warszawie z dnia 13 września 2023 r., II AKa 327/22

Standard: 77018 (pełna treść orzeczenia)