Retroakcja a retrospektywność
Brak mocy wstecznej ustawy; lex retro non agit (art. 3 k.c.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
W doktrynie i judykaturze odróżnia się skutek retroaktywny nowej regulacji prawnej od jej skutku retrospektywnego. W pierwszym przypadku nowa ustawa ma zastosowanie do zdarzeń prawnych, które zaszły przed jej wejściem w życie, w drugim zaś nową ustawę stosuje się do stosunku prawnego, który powstał i trwa w następstwie zdarzenia prawnego zaistniałego w czasie obowiązywania starej ustawy, a nowe prawo wpływa na kształt i sposób wykonywania tego stosunku w zmienionym otoczeniu prawnym (por. uz. uchwały SN z dnia 4 lipca 2002 r., III CZP 36/02 oraz wyroku SN z dnia 7 kwietnia 2004 r., IV CK 223/03).
Uchwała SN z dnia 28 marca 2019 r., III CZP 95/18
Standard: 44520 (pełna treść orzeczenia)
Trybunał Konstytucyjny w swoim orzecznictwie odróżnia retroakcję właściwą od retroakcji pozornej (retrospektywności). Retrospektywność dotyczy stosunków zaistniałych wcześniej i nadal trwających (por. orzeczenie z: 31 stycznia 1996 r., K 9/95, oraz wyrok z 31 marca 1998 r., K 24/97). Wówczas nowe prawo stosuje się bezpośrednio do trwających stosunków prawnych. Trybunał uznaje możliwość korzystania z zasady bezpośredniego działania prawa, jeżeli przemawia za tym ważny interes publiczny, którego nie można wyważyć z interesem jednostki.
Retrospektywność prawa polega na tym, że prawodawca stanowi akty normatywne mające zastosowanie do sytuacji trwających po wejściu w życie tych aktów. Retrospektywność implikuje zasadę bezpośredniego działania prawa nowego (P 27/05).
O tym, że przepisy mają charakter retrospektywny, a nie retroaktywny, mówi się wówczas, gdy nowe przepisy stosuje się do sytuacji prawnych zastanych w chwili wejścia w życie nowelizacji, o ile nie wywołują one skutków dla stosunków i sytuacji prawnych, w zakresie, w jakim istniały one przed ich wejściem w życie (zob. wyrok z 10 lipca 2008 r., sygn. K 33/06, wyrok o sygn. P 27/05).
Wyrok TK z dnia 23 kwietnia 2013 r., P 44/10
Standard: 5774 (pełna treść orzeczenia)