Umowa dwustronna a przeszkody ekstradycyjne
Bezwzględne i względne podstawy odmowy wydania (art. 604 k.p.k.)
Na aprobatę zasługuje teza, zgodnie z którą w wypadku, gdy strony w umowie międzynarodowej określiły katalog sytuacji, w których wydanie jest niedopuszczalne, to tym samym uznały, że inne, niewymienione w tym katalogu sytuacje, nie mogą stanowić podstawy odmowy wydania. Państwa te, zawierając umowę, zaciągnęły względem siebie zobowiązanie, że tylko w określonych w tej umowie przypadkach mogą odmówić wydania osoby ściganej (por. także postanowienie SA w Katowicach z 12 czerwca 2012 r., II AKz 358/12).
Bezwzględne przeszkody ekstradycyjne, którym został nadany wymiar konstytucyjny wypierają odmienne uregulowania wynikające z umów międzynarodowych (por. art. 8 ust. 1 Konstytucji RP).
Sąd orzekający w przedmiocie prawnej dopuszczalności ekstradycji, o którą wystąpiło państwo będące stroną Europejskiej Konwencji o Ekstradycji nie jest zwolniony z obowiązku badania, czy ekstradycja nie doprowadzi do naruszania w przyszłości praw i wolności osoby wydanej. Obowiązek taki wynika w takim wypadku nie z art. 604 § 1 pkt 7 k.p.k., lecz bezpośrednio z art. 55 ust. 4 in fine Konstytucji RP; chodzi tu o gwarancję, zgodnie z którą ekstradycja jest zakazana, jeżeli jej dokonanie będzie naruszać wolności i prawa człowieka i obywatela. Z kolei gwarancje, które EKPC wiąże z ekstradycją podlegają uwzględnieniu przy interpretacji art. 55 ust. 4 Konstytucji RP (por. wyroki TK: z 19 lutego 2008 r., P 48/06 oraz z 5 października 2010 r., SK 26/08).
Wyrok SA w Krakowie z dnia 13 października 2016 r., II AKz 357/16
Standard: 6581 (pełna treść orzeczenia)
Rzeczą właściwych sądów jest ustalenie jaki jest katalog bezwzględnych przeszkód ekstradycyjnych w odniesieniu do wniosku upoważnionych władz USA, zważywszy na zasadę subsydiarności określoną w art. 615 § 2 k.p.k. i jej odmienne postrzeganie w doktrynie. Z jednej bowiem strony wypowiadane są poglądy, że skoro państwa w umowie międzynarodowej określiły katalog sytuacji w których wydanie jest niedopuszczalne lub w których można odmówić wydania, to tym samym uznały, iż inne okoliczności niewymienione w tej umowie nie mogą stanowić podstawy odmowy wydania. To zaś oznaczałoby, iż tylko przesłanki ekstradycyjne określone w umowie międzynarodowej zakreślają granice badania dopuszczalności wydania tak w zakresie postępowania sądowego (sąd badałby tylko bezwzględne przeszkody ekstradycyjne), jak i przy podejmowaniu decyzji przez Ministra Sprawiedliwości (w tym zakresie mógłby uwzględniać przesłanki względne).
Odmienne spojrzenie na tę kwestię umożliwia także badanie przeszkód ekstradycyjnych zawartych w dziale XIII Kodeksu postępowania karnego, o ile umowa międzynarodowa nie zawiera w tym zakresie wyraźnego zakazu i o ile przepisy k.p.k. nie zmniejszają w porównaniu z postanowieniami umowy, uprawnień osób, co do których wniosek o ekstradycję jest skierowany.
Ten drugi pogląd prawny stał się podstawą stwierdzenia przez Sąd Apelacyjny w Lublinie, że w sytuacji gdy umowa międzynarodowa dotyczy instytucji wydawania osób ściganych i zawiera katalog okoliczności wyłączających możliwość wydania takiej osoby określony w sposób węższy niż przepis art. 604 § 1 k.p.k., to także przeszkody określone w tym przepisie muszą być przedmiotem rozważań i ocen właściwego sądu (postanowienie z dnia 12 listopada 2007 r., II AKz 339/07).
Jak się wydaje także Trybunał Konstytucyjny w sprawie SK 6/10 uznał, że w ramach postępowania sądowego w toku procedury ekstradycyjnej sąd ma obowiązek badać bezwzględne przeszkody ekstradycyjne wymienione w art. 604 § 1 k.p.k. lub w umowie międzynarodowej (por. pkt.2.7.4. oraz 4.2.).
Postanowienie SN z dnia 17 kwietnia 2013 r., IV KK 39/13
Standard: 34755 (pełna treść orzeczenia)