Tymczasowe aresztowanie w związku z ujęciem osoby ściganej listem gończym (art. 279 § 3 k.p.k.)

Zgodnie z art. 279 § 3 k.p.k. w razie ujęcia i zatrzymania osoby ściganej listem gończym należy niezwłocznie doprowadzić ją do sądu, który wydał postanowienie o tymczasowym aresztowaniu, w celu rozstrzygnięcia przez sąd o utrzymaniu, zmianie lub uchyleniu tego środka, chyba że prokurator po przesłuchaniu zatrzymanego zmienił już środek zapobiegawczy lub uchylił tymczasowe aresztowanie. Nie ulega wątpliwości, że w niniejszej sprawie procedury tej nie zastosowano – prokurator złożył wniosek wyłącznie o przedłużenie tymczasowego aresztowania i skierował go do Sądu Okręgowego w Kielcach. Sąd zaś wniosek ten rozpoznał i uwzględnił, postanowieniem z dnia 24 maja 2016 r. – nie doprowadzając podejrzanego na posiedzenie i nie wysłuchując go.

Cel regulacji z art. 279 § 3 kpk (przepis ten został dodany nowelą kpk, która weszła w życie 1 lipca 2015 roku). Poprzednio brak było ustawowej regulacji postępowania z osobą ujętą i zatrzymaną w wyniku poszukiwań z listem gończym, wobec której wydano postanowienie o tymczasowym aresztowania bez jej przysłuchania, mimo że Konstytucja RP nakazuje przekazanie każdego zatrzymanego do dyspozycji sądu w ciągu 48 godzin (art. 41 ust. 3), a art. 5 ust. 3 EKPC wymaga w takich wypadkach niezwłocznego postawienia zatrzymanego przed sądem. Z uzasadnienia projektu wspomnianej noweli kpk wynika, iż już w dwóch orzeczeniach ETPC w Strasburgu (Ladent przeciwko Polsce z dnia 18 marca 2008 r. oraz Piotr Nowak przeciwko Polsce z dnia 7 grudnia 2010 r.) orzekł w tym zakresie naruszenie przez Polskę ww. przepisów EKPC. W związku z powyższym we wspomnianej noweli zdecydowano uzupełnić art. 279 k.p.k. o nowy § 3, który normowałby tę kwestię. Przepis ten nakazuje wyraźnie: w razie takiego ujęcia i zatrzymania poszukiwanego, niezwłoczne – a więc bez nieuzasadnionej zwłoki – doprowadzenie go do sądu, który wydał postanowienie o tymczasowym aresztowaniu. Sąd ten z urzędu, a nie na wniosek prokuratora, rozstrzyga w kwestii utrzymania, zmiany albo uchylenia tego środka zapobiegawczego. Przyjęte rozwiązanie, realizując wymogi ustawy zasadniczej i EKPC, ma tym samym eliminować zasadne skargi w tym zakresie do ETPC.

Zgodnie z art. 598 § 1 i 2 w zw. z art. 607f k.p.k. nie może ulegać wątpliwości, że terminy tymczasowego aresztowania, określone w art. 263 k.p.k. liczy się dopiero od przejęcia osoby wydanej przez właściwe organy na terytorium RP, nie zaś od jej zatrzymania w kraju wykonania nakazu. Dla właściwości sądu orzekającego w przedmiocie tymczasowego aresztowania nie ma zatem znaczenia okres aresztowania podejrzanego za granicą.

Postanowienie SA w Krakowie z dnia 10 czerwca 2016 r., II AKz 199/16

Standard: 6477 (pełna treść orzeczenia)