Swobodna ocena zeznań świadka koronnego

Możliwość orzeczenia o winie na zeznaniach świadka koronnego jako jedynym dowodzie jawi się jako zgodne z regułami procedury karnej. Dowód taki przy braku szczególnych uregulowań prawnych podlega swobodnej ocenie Sądu jak każde inne zeznanie czy wyjaśnienie – w myśl reguł art. 7 k.p.k. zasada tam wyrażona gwarantuje Sądowi prawo dokonania wyboru i właśnie oceny czy świadek mówił prawdę, czy też kłamał.

Świadkowi koronnemu przysługują niewątpliwie stosowne uprawnienia – niemniej ciążą na nim również obowiązki których niedotrzymanieskutkuje pozbawieniem go nadanego statusu i utratą niekaralności, jeśli świadek taki zeznał nieprawdę – art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy z 1997 r. o świadku koronnym. Powyższe wskazania nie pozwalają przyjąć, że wiarygodność świadka koronnego jest z założenia wyklucza.

Wyrok SA w Warszawie z dnia 16 listopada 2016 r., II AKa 148/16

Standard: 74691 (pełna treść orzeczenia)

Instytucja świadka koronnego wprowadzona do polskiej procedury karnej ustawą z dnia 25 czerwca 1997 r. o świadku koronnym, z istoty rzeczy ma zastosowanie wobec osoby, która jest podejrzana w toczącym się przeciwko niej postępowaniu karnym i która była członkiem związku lub zorganizowanej grupy mającej na celu popełnianie przestępstw, a więc współuczestnikiem przestępstw, do których odnoszą się zeznania. Wszelkie zatem zarzuty dotyczące jego uprzedniej działalności przestępczej, przynależności do grupy czy też chęci uniknięcia odpowiedzialności karnej nie mogą stanowić wystarczającego argumentu do kwestionowania instytucji świadka koronnego i podważania wiarygodności jego zeznań. Oczywistym jest, że okoliczności te powodują, iż zeznania osoby występującej w charakterze świadka koronnego muszą być oceniane ze szczególną ostrożnością, ale pamiętać trzeba, że dowód ten winien być traktowany na równych zasadach z pozostałym materiałem dowodowym, a ocena jego wiarygodności musi być dokonywana w ramach swobodnej oceny dowodów określonej w art. 7 k.p.k., w konfrontacji z całym zgromadzonym materiałem dowodowym.

Nie bez znaczenia jest to, że świadek koronny to nie ofiara przestępstw, lecz ich sprawca, ujawnia zatem nie tylko swoje przestępstwa, ale również przestępstwa popełnione przez innych, a więc z jednej strony chce sobie zapewnić bezkarność, z drugiej naraża się na zemstę współsprawców. To dodatkowo może świadczyć za jego prawdomównością, a nie przeciw.

Świadek koronny jak każdy świadek ma obowiązek mówić prawdę, a rzeczą sądu poprzez bezpośredni kontakt ze świadkiem jest ocenić, czy ten obowiązek został spełniony.

Sposób składania zeznań, nie tylko ich treść, ale również zachowanie świadka na sali rozpraw, reakcja na pytania Sądu i stron, nie może pozostać bez znaczenia dla oceny wiarygodności osoby przesłuchiwanej.

Nie sposób uznać za niewiarygodne zeznań świadka koronnego tylko dlatego, że zawierają nieścisłości co do czasu, ilości bądź składu osobowego, zwłaszcza jeśli uwzględni się upływ czasu od popełnienia czynów, rozmiar składanych zeznań, ilość zdarzeń, ich szeroki zakres czasowy.

Pamięć świadka o poszczególnych zdarzeniach nie jest również wystarczającym argumentem do podważenia wiarygodności takich zeznań, skoro składane były one wielokrotnie i w różnym czasie.

Wyrok SA w Katowicach z dnia 21 marca 2016 r., II AKa 403/15

Standard: 27016 (pełna treść orzeczenia)