Bezstronność w sprawach przekonań religijnych (art. 25 konstytucji)

Określenie "państwo świeckie" występuje w nielicznych konstytucjach (np. Francji), co jest wynikiem tradycji danego kraju. Nie ma współcześnie jednej formuły państwa świeckiego, aczkolwiek da się wyróżnić jego podstawowe cechy. Państwa świeckiego nie należy współcześnie utożsamiać tylko z jego skrajną formułą zupełnej separacji państwa od kościołów i związków wyznaniowych, także w zakresie nauczania religii w szkołach publicznych. W Polsce, tradycji skrajnie pojmowanego państwa świeckiego nigdy nie było. Jak wspomniano, określenia takiego nie było nawet w Konstytucji PRL. Należy przypomnieć, że z powodów polityczno-koniunkturalnych, także w PRL były okresy nauczania religii w szkołach państwowych.

Zdaniem Trybunału, z Konstytucji, zwłaszcza z art. 25 i art. 53, wynika neutralny światopoglądowo, świecki w istocie swej charakter państwa, zgodny jednak ze wspomnianymi wcześniej tradycjami i współczesnymi polskimi uwarunkowaniami społecznymi, ale odpowiadający wymaganiom współczesnego państwa demokratycznego. Trafnie stwierdza się w doktrynie, że "przy ustalaniu normatywnego modelu stosunków między państwem a związkami wyznaniowymi trzeba brać pod uwagę kierunek interpretacji takich terminów konstytucyjnych, jak: bezstronność władz publicznych, zakres autonomii państwa, swój zakres działania, zasady poszanowania autonomii i wzajemnej niezależności, równouprawnienie związków wyznaniowych. Interpretacja akceptująca neutralność państwa i przyjazny rozdział, wspierany współpracą, ma pełne poparcie w przepisach Konstytucji i ustawy o gwarancjach wolności sumienia i wyznania" (M. Pietrzak, op.cit., s. 232). Trybunał zwraca jednak w tym miejscu uwagę, że wykładnia i stosowanie ustaw, dotykających problemów związanych z obszarem wolności sumienia i wyznania, kształtujących rzeczywistą bezstronność władz publicznych, leży poza kognicją Trybunału.

Wyrok TK z dnia 2 grudnia 2009 r., U 10/07, OTK-A 2009/11/163, Dz.U.2009/210/1629

Standard: 850 (pełna treść orzeczenia)