Zamiar przywłaszczenia cudzej rzeczy ruchomej lub prawa majątkowego; animus rem sibi habendi (art. 284 § 1 k.k.)

Dla możliwości przypisania sprawcy odpowiedzialności karnej za przestępstwo z art.284 k.k. konieczne jest nie budzące , od strony dowodowej , ustalenie podjęcia przez sprawcę zachowania odpowiadającego w znaczeniu przedmiotowym znamieniu „przywłaszcza„ podjętego z zamiarem bezpośrednim kierunkowym.

Brak takiego ustalenia co do jednego z tych znamion wyklucza możliwość przypisania odpowiedzialności karnej , także wówczas gdy na gruncie prawa cywilnego , w wyniku przeprowadzenia postępowania cywilnego zgodnego z regułami kodeksu cywilnego i kodeksu postępowania cywilnego , a więc także ciężaru dowodu , określone twierdzenia i oceny prawne podjętych działań wyrażane przez daną osobą (oskarżonego w postępowaniu karnym ) nie znajdują uznania czego efektem będzie orzeczenie sądu cywilnego odmiennie określające np. dojście do skutku określonych czynności czy ich charakter prawny .

Istotą ww. występku jest nie zamiar bezprawnego władania cudzą rzeczą, nie bezprawne nią dysponowanie, czy nawet bezprawne zatrzymanie (nawet tego rodzaju bezprawie w niniejszej sprawie nie występuje), lecz trwałe, samowolne włączenie przez sprawcę przedmiotu przestępstwa do własnego majątku. Jednocześnie podkreślić należy ,że do realizacji znamienia przywłaszczenia, charakteryzującego płaszczyznę strony podmiotowej , a więc wyczerpania kompletu znamion , przestępstwa przewidzianego w art. 284 § 1, nie jest wystarczające stwierdzenie obiektywnego rozporządzenia przez sprawcę cudzą rzeczą, lecz konieczne jest oprócz tego wykazanie, że działaniu temu towarzyszył szczególny zamiar, określony jako animus rem sibi habendi.

Do istoty przywłaszczenia należy osiągnięcie celu w postaci uczynienia z cudzej rzeczy swojej własności. W zakresie traktowania cudzej rzeczy jak własnej – przez jej zatrzymanie lub rozporządzenie rzeczą – mieści się zatem zarówno wola włączenia w ten sposób owej rzeczy do majątku sprawcy, jak i jednoczesny zamiar definitywnego pozbawienia osoby uprawnionej własności, w zamiarze tym nie mieści się więc jedynie tymczasowe uniemożliwienie dysponowania rzeczą przez właściciela, zamiar zatrzymania tej rzeczy dla siebie albo dla innej osoby, bez żadnego ku temu tytułu i ekwiwalentu, lub zamiar przejęcia dla siebie cudzego prawa majątkowego

Wyrok SA w Wrocławiu z dnia 18 maja 2024 r., II AKa 25/23

Standard: 77998 (pełna treść orzeczenia)

Strona podmiotowa zarówno przestępstwa z art. 284 § 1 k.k. jak i z art. 284 § 2 k.k. ma charakter umyślny i kierunkowy. Sprawa musi działać w ściśle określonym celu, którym jest przywłaszczenie cudzej rzeczy (mienia). Nie wystarcza, że sprawca godzi się na możliwość przywłaszczenia. Niezbędnym jest, by tego chciał, by to było jego celem. Przywłaszczeniem w rozumieniu art. 284 k.k. jest przy tym bezprawne, z wyłączeniem osoby uprawnionej, rozporządzenie znajdującym się w posiadaniu sprawcy cudzym mieniem ruchomym przez włączenie go do majątku swego lub innej osoby i powiększenie w ten sposób swojego lub innej osoby stanu posiadania bądź też przeznaczenie go na inny cel niż przekazanie właścicielowi (vide: Komentarz do Kodeksu Karnego pod red. Andrzeja Wąska, Wydawnictwo C.H. Beck Warszawa 2004, część szczególna tom II, str. 831, teza 52 i 53 do art. 284).

Wyrok SA w Warszawie z dnia 9 marca 2020 r., II AKa 229/19

Standard: 78060 (pełna treść orzeczenia)