Pozbawienie wolności ze szczególnym udręczeniem (art. 189 § 3 k.k.)

Znamię "szczególnego udręczenia" nie jest zależne od indywidualnej motywacji sprawcy ale tego, czy poziom dolegliwości (oceniany zarówno pod kątem subiektywnych odczuć pokrzywdzonej, jak i obiektywnie postrzeganego poziomu wyrządzanych jej cierpień) znacząco wykracza poza próg dolegliwości związanej z samym pozbawieniem wolności.

Szczególne udręczenie nie odnosi się też wyłącznie do warunków, w jakich przebywa osoba pozbawiona wolności, ale także do sposobu jej traktowania przez sprawcę, zadawania jej dodatkowych, poważnych cierpień fizycznych i psychicznych, przekraczających dolegliwość wynikającą z pozbawienia wolności.

W realiach sprawy nie mogło być żadnych wątpliwości, że doszło do realizacji znamienia szczególnego udręczenia. Pokrzywdzona w czasie pozbawienia wolności była wielokrotnie bita, co powodowało obfite krwawienie i wynikające z tego osłabienie. Jednym z charakterystycznych elementów świadczących o ponadprzeciętnym charakterze odczuwanego przez pokrzywdzoną cierpienia jest sytuacja, w której odczuwając mdłości prosiła sprawców o miednicę, bo bała się, że z powodu torsji zanieczyści mieszkanie, co spowoduje dodatkowe bicie. Oskarżeni kierowali wobec niej różnego rodzaju groźby a ich zachowania dawały podstawy do postrzegania owych gróźb jako bardzo realnych.

Wyrok SA w Katowicach z dnia 10 maja 2018 r., II AKa 158/18

Standard: 27023 (pełna treść orzeczenia)

W orzecznictwie Sądu Najwyższego (zob. m.in. postanowienie tego Sądu z dnia 11 czerwca 2002 r., II KKN 258/00), powszechnie prezentowany jest pogląd, że obrażenia ciała nie determinują przyjęcia kwalifikacji z art. 189 § 3 k.k.

Z doktryny, jak i orzecznictwa sądów apelacyjnych wynika, że uznaniu, że doszło do szczególnego udręczenia ofiary przestępstwa, kwalifikowanego z art. 189 § 3 k.k., decyduje ocena sposobu podjętego wobec określonej osoby, w konkretnych okolicznościach faktycznych działania, polegającego na zadaniu pokrzywdzonemu, wykraczających ponad miarę wynikającą z samego faktu pozbawienia wolności, dodatkowych cierpień fizycznych lub psychicznych

Wyrok SA w Gdańsku z dnia 5 listopada 2015 r., II AKa 344/15

Standard: 76234 (pełna treść orzeczenia)