Groźba załatwienia pokrzywdzonego

Przypisanie oskarżonemu realizacji znamion przestępstwa z art. 245 k.k. wymaga ustalenia, że wypowiadana przez niego groźba miała charakter groźby bezprawnej.

Zgodnie z zawartą w art. 115 § 12 k.k. definicją, groźbą bezprawną jest zarówno groźba popełnienia przestępstwa jak i groźba spowodowania postępowania karnego lub rozgłoszenia wiadomości uwłaczającej czci zagrożonego lub jego osoby najbliższej. Użyte przez oskarżonego stwierdzenie, że "załatwi" pokrzywdzonego jest na tyle niejednoznaczne i pozostawia tak dużą swobodę interpretacyjną, że ograniczenie rozważań Sądu Okręgowego do uznania, że wypowiedziane słowa wypełniły znamiona groźby bezprawnej nie jest wystarczające do wykazania słuszności tego stanowiska. Tym bardziej, gdy Sąd pierwszej instancji ustala, iż oskarżony powiedział pokrzywdzonemu, że "jak zgłosi to na policji, to go załatwi", a w dalszych swoich wywodach, bezprawność groźby odnosi do stwierdzenia oskarżonego, "jeżeli zgłosi o tym na policji, to pożałuje". Zgodzić się trzeba ze skarżącym, że zwłaszcza z treści tego ostatniego stwierdzenia nie musi wynikać groźba popełnienia przestępstwa, czy też groźba podjęcia innych działań, o których mowa w art. 115 § 12 k.k.

Nie oznacza to oczywiście niemożności przypisania oskarżonemu odpowiedzialności za przestępstwo z art. 245 k.k. Groźba S. W. musi być przecież oceniana na tle okoliczności, w których została wypowiedziana. Przed sięgnięciem do kontekstu sytuacyjnego koniecznym jest jednak ustalenie, w jaki sposób rozumiał groźbę oskarżonego sam pokrzywdzony i czy się jej obawiał. W niniejszej sprawie okoliczności te nie zostały wyjaśnione, choć są przecież istotne. Jeżeli pokrzywdzony nie odbierałby wypowiadanych przez oskarżonego słów, jako zapowiedzi podjęcia działań wchodzących w zakres pojęcia groźby bezprawnej albo nie obawiał się ich realizacji, to trudno byłoby je oceniać w kategoriach znamion przestępstwa z art. 245 k.k.

Przestępstwo określone w art. 245 k.k. jest typem przestępstwa formalnego i do jego znamion nie należy skutek w postaci wzbudzenia w zagrożonym uzasadnionej obawy spełnienia groźby. Nie zwalania to jednak Sądu z konieczności ustalenia jej realności. Zarówno w literaturze jak i orzecznictwie podkreśla się, że zagrożony musi dostrzegać spełnienie groźby bezprawnej, jako prawdopodobne. Musi ona realnie wpływać na psychikę zagrożonego, gdyż w przeciwnym wypadku trudno byłoby wykazać, że doszło do faktycznego zagrożenia dobra prawnego przez sprawcę posługującego się groźbą (por. post. SN z 14 lutego 2013 r., II KK 120/12, LEX nr 1405555, J. Giezek, Komentarz do art. 115 Kodeksu karnego (w:) J. Giezek (red.) Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, WKP, 2012).

Wyrok SA w Katowicach, z dnia 14 marca 2014 r., II AKa 20/14

Standard: 6246 (pełna treść orzeczenia)