Orzeczenie grzywny w warunkach art. 71 § 1 k.k.

Art. 71 § 1 k.k. pozwala sądowi na orzeczenia grzywny, jeżeli jej wymierzenie na innej podstawie nie jest możliwe. W niniejszej sprawie taka podstawa jednak istniała, gdyż wynikała z treści art. 33 § 2 k.k. Zgodnie z jego brzmieniem „sąd może wymierzyć grzywnę także obok kary pozbawienia wolności wymienionej w art. 32 pkt 3 k.k., jeżeli sprawca dopuścił się czynu w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub gdy korzyść majątkową osiągnął”. Na jego podstawie istnieje również możliwość orzeczenia kary grzywny obok kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania. Przepis ten ma priorytet wobec przepisu z art. 71 § 1 k.k. w tych przypadkach, w których sprawcy przypisano przestępstwo popełnione z chęci osiągnięcia korzyści materialnej lub gdy sprawca na skutek popełnienia przestępstwa taką korzyść osiągnął.

Grzywnę kumulatywną na podstawie art. 33 § 2 k.k. wolno wymierzyć bez względu na to, czy osiągnięcie korzyści majątkowej należy do zespołu ustawowych znamion czynu zabronionego czy też nie. Jednakże w tym ostatnim wypadku okoliczność, że sprawca dopuścił się czynu osiągając korzyść majątkową, powinna znaleźć odzwierciedlenie w zawartym w wyroku opisie czynu przypisanego sprawcy. 

Wyrok SA w Katowicach z dnia 24 października 2013 r., II AKa 311/13

Standard: 78951 (pełna treść orzeczenia)

W art. 71 § 1 k.k. wprowadzona została odrębna od art. 33 k.k. podstawa orzeczenia grzywny. Na podstawie art. 71 § 1 k.k. grzywna orzeczona może być tylko wtedy, gdy jej orzeczenie na innej podstawie nie jest możliwe i to zarówno jako kary samoistnej (art. 33 § 1 k.k.), jak i kary kumulatywnej obok kary pozbawienia wolności (art. 33 § 2 k.k.).

Grzywna obok kary pozbawienia wolności lub kary ograniczenia wolności może być orzeczona tylko wtedy, gdy nie jest przewidziana jako ustawowe zagrożenie za dany typ przestępstwa lub sprawca nie dopuścił się czynu w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, ani takiej korzyści nie osiągnął.

Norma z art. 33 § 2 k.k. nie odnosi się jedynie do przestępstw kierunkowych, wymaga jednak faktycznego wystąpienia i sądowego wykazania okoliczności w niej wskazanych (por. wyrok SN z dnia 11.10.2005r., III KK 227/05).

Grzywna o charakterze kumulatywnym przewidziana jest także w art. 71 § 1 k.k., przy zawieszeniu wykonania kary pozbawienia wolności

Sąd Najwyższy trafnie zauważył, że przepis art. 71 § 1 k.k. ma charakter subsydiarny w stosunku do art. 33 § 2 k.k. w takim znaczeniu, iż grzywnę kumulatywną można orzec na podstawie art. 71 § 1 k.k. wyłącznie wtedy, gdy brakuje u temu podstaw wynikających z art. 33 § 2 k.k. (por. wyrok SN z dnia 15.04.2008r., II KK 42/08).

Z kolei możliwość wskazania art. 33 § 2 k.k. byłaby wyłączona dopiero wówczas, gdy osiągnięcie korzyści majątkowej, ani też działanie w celu jej osiągnięcia, nie należałyby ani do znamion przestępstwa, ani też nie wynikały z istoty czynu realizującego dyspozycję tej normy (por. wyrok SN z dnia 06.10.2009r., II KK 87/09).

Wyrok SA w Szczecinie z dnia 9 października 2013 r. II AKa 120/13

Standard: 6011 (pełna treść orzeczenia)