Wezwanie dłużnika do złożenia wyjaśnień (art. 761 k.p.c.)

Zgodnie z art. 762 § 1 k.p.c. za nieuzasadnioną odmowę udzielenia organowi egzekucyjnemu wyjaśnień lub informacji przewidzianych w art. 761 k.p.c. albo za udzielanie informacji lub wyjaśnień świadomie fałszywych osoba odpowiedzialna może być na wniosek wierzyciela lub z urzędu ukarana przez organ egzekucyjny grzywną do dwóch tysięcy złotych. Grzywną taką może być również ukarany dłużnik, który zaniedba obowiązku powiadomienia o zmianie miejsca swojego pobytu.

W myśl art. 761 § 1 k.p.c. organ egzekucyjny może żądać od uczestników postępowania złożenia wyjaśnień oraz zasięgać od organów administracji publicznej, organów wykonujących zadania z zakresu administracji publicznej, organów podatkowych, organów rentowych, banków, spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych, przedsiębiorstw maklerskich, organów spółdzielni mieszkaniowych, zarządów wspólnot mieszkaniowych oraz innych podmiotów zarządzających mieszkaniami i lokalami użytkowymi, jak również innych instytucji i osób nieuczestniczących w postępowaniu informacji niezbędnych do prowadzenia egzekucji.

Sąd uznał za niezasadny zarzut dłużnika, w którym wskazuje, że komornik w trybie art. 761 k.p.c. może żądać składania wyjaśnień tylko od uczestników postępowania, a nie od stron.

Przez uczestników postępowania egzekucyjnego, od których organ egzekucyjny może żądać złożenia wyjaśnień niezbędnych do prowadzenia egzekucji, należy rozumieć zarówno strony oraz innych uczestników tego postępowania.

Pełnomocnik dłużnika podniósł, że komornik może żądać wyjaśnień od dłużnika tylko w ramach art. 801 k.p.c. Zgodnie z art. 801 k.p.c. jeżeli wierzyciel albo sąd zarządzający z urzędu przeprowadzenie egzekucji albo uprawniony organ żądający przeprowadzenia egzekucji nie wskaże majątku pozwalającego na zaspokojenie świadczenia, komornik wzywa dłużnika do złożenia wykazu majątku lub innych wyjaśnień niezbędnych do przeprowadzenia egzekucji. Komentowany artykuł ma zastosowanie do wszystkich przypadków wszczęcia postępowania egzekucyjnego i ma zastosowanie w przypadku, gdy wierzyciel lub organ nie ma żadnych informacji na temat majątku, z którego można byłoby zaspokoić roszczenia wierzyciela. Celem tej regulacji jest uzyskanie od dłużnika wiadomości co do istniejących, a nieznanych wierzycielowi lub organowi składników majątku dłużnika.

W ocenie Sądu nie ma przeszkód, by stosować art. 761 k.p.c. do wyjaśnień dłużnika w sytuacji, gdy majątek dłużnika jest znany, a konieczne są dodatkowe wyjaśnienia w tym zakresie (np. jak w niniejszej sprawie – celem uzyskania danych trzeciodłużników, którzy wynajęli pojazdy należące do dłużnika i ustalenia miejsca, gdzie pojazdy te się znajdują). Wezwanie do złożenia wyjaśnień w trybie art. 801 k.p.c. stanowi bowiem jedną z postaci żądania wyjaśnień, o których mowa w art. 761 § 1 k.p.c. (wyjaśnienia z art. 801 k.p.c. mieszczą się w zakresie przepisu art. 761 § 1 k.p.c.). Ustawodawca w przepisie art. 801 k.p.c. jedynie doprecyzowuje cel złożenia wyjaśnień oraz wskazuje, iż w tym przypadku komornik ma obowiązek żądania wyjaśnień. W związku z tym odmowa złożenia przez dłużnika wyjaśnień w trybie art. 801 k.p.c. także jest obwarowana sankcją ukarania grzywną, o której mowa w art. 762 k.p.c.

Reasumując w doktrynie nie budzi wątpliwości, że do wezwania dłużnika do złożenia wyjaśnień ma zastosowanie art. 762 § 1 k.p.c., zgodnie z którym za udzielanie informacji lub wyjaśnień świadomie fałszywych osoba odpowiedzialna może być na wniosek wierzyciela lub z urzędu ukarana przez komornika grzywną.

Zdaniem Sądu dłużnik może więc być ukarany grzywną w następujących sytuacjach: w razie odmowy złożenia wyjaśnień w trybie art. 761 §1 k.p.c. i w trybie art. 801 k.p.c. oraz w razie niedopełnienia przez dłużnika obowiązku powiadomienia o zmianie miejsca swojego pobytu (wynikającego z art. 136 k.p.c.).

Postanowienie SR w Nowym Dworze Mazowieckim z dnia 9 sierpnia 2016 r., I Co 182/16

Standard: 5904 (pełna treść orzeczenia)