Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego jako szczególny rodzaj aktu prawa miejscowego
Prawo miejscowe (art. 94 Konstytucji) Ograniczenia prawa własności w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
Plany zagospodarowania przestrzennego powstają nie dla konkretnych działek gruntu ale dla oznaczonego terenu, obszaru położonego w opisanych w uchwale i oznaczonych na planie granicach. W tych granicach mogą następować podziały istniejących nieruchomości gruntowych przez likwidację wchodzących w skład tych nieruchomości działek ewidencyjnych lub tworzenie nowych. Tak więc plan miejscowy ustala przeznaczenie danej nieruchomości bez względu na to, w jaki sposób ta nieruchomość jest podzielona, lub zostanie podzielona, ewidencyjnie (por. też wyrok NSA z dnia 15 kwietnia 2008 r. II OSK 408/07).
Wyrok SN z dnia 9 marca 2016 r., II CSK 411/15
Standard: 81136 (pełna treść orzeczenia)
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego jest szczególnego rodzaju aktem prawa miejscowego, który nie w pełni odpowiada cechom aktów normatywnych określonych w art. 188 pkt 1-3 i pkt 5 w związku z art. 79 ust. 1 Konstytucji. Wyłączenie możliwości badania przez Trybunał Konstytucyjny konstytucyjności miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego nie oznacza, że zainteresowane podmioty są pozbawione sądowej kontroli zgodności tych planów z obowiązującym porządkiem prawnym.
Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego są aktami o szczególnym charakterze. Mieszczą się one między klasycznymi aktami normatywnymi a klasycznymi aktami indywidualnymi związanymi ze stosowaniem prawa.
Najważniejsza specyfika planów zagospodarowania przestrzennego związana jest z ich przedmiotem; zgodnie ze swoją nazwą dotyczą one układów przestrzennych. Zadaniem planów zagospodarowania przestrzennego jest ustalanie celowego przeznaczenia określonych terenów zgodnie z przyjętymi lokalnymi potrzebami oraz w ramach zakreślonych przez szereg ustaw dotyczących gospodarki przestrzennej. W tej sytuacji miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego realizują na danym terenie przepisy związane z ochroną przyrody, ochroną środowiska, ochroną gruntów rolnych, ochroną zabytków, terenami zurbanizowanymi itp. Ustalają linie podziału i linie rozgraniczające dla części przestrzeni o jednorodnym użytkowaniu lub wyodrębniającej się głównej funkcji. Plany muszą być ściśle osadzone w konkretnych stanach faktycznych. Powinno być wiadome, co oznacza dla określonej działki usytuowanie jej w takiej, a nie innej przestrzeni określonej planem. W tej sytuacji, mniej lub bardziej pomysłowo określony zakład przemysłowy, czy handlowy nie będzie mógł być budowany na terenie przeznaczonym na przykład do produkcji rolnej, a próby obejścia wiążących ustaleń o przeznaczeniu poszczególnych działek, przed ewentualną zmianą planu, nie mieszczą się w konstytucyjnych gwarancjach ochrony własności.
Przepisy ustaw i rozporządzeń dotyczących gospodarki przestrzennej (ochrony środowiska, gruntów rolnych itp.), które plan wprowadza w życie na danym terenie, muszą być zgodne z postanowieniami Konstytucji i ich badanie jest objęte kompetencją Trybunału Konstytucyjnego (por. art. 188 pkt 1-3 i pkt 5 w związku z art. 79 ust. 1 Konstytucji).
Plan nie jest tylko zbiorem postanowień dotyczących przeznaczenia konkretnych działek, ale i kolejnych działek, które z nich, w wyniku różnych przekształceń mogą powstać. Związana jest więc z nim specyficzna "wielokrotność" stosowania. Plan odnosi się też do wszystkich kolejnych osób uzyskujących prawo do dysponowania daną przestrzenią. Mamy więc także specyficzną "wielostronność" planów. Ta "wielostronność" i "wielokrotność" nie pozwala zaliczyć miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego do klasycznych aktów stosowania prawa. Sytuuje to plany - jak już była mowa - między klasycznymi aktami normatywnymi a klasycznymi aktami stosowania prawa.
Postanowienie TK z dnia 6 października 2004 r., SK 42/02
Standard: 232 (pełna treść orzeczenia)