Powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów jako reprezentant grupy w postępowaniu grupowym (art. 4 ust. 2 u.p.g.)

Stosownie do art. 63[3] k.p.c. w sprawach o ochronę konsumentów powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów może wytaczać powództwa na rzecz obywateli, a także wstępować, za zgodą powoda, do postępowania w tych sprawach w każdym jego stadium. Odnośnie zdolności sądowej powiatowego (miejskiego) rzecznika konsumentów w postępowaniu grupowym i możności występowania w charakterze reprezentanta grupy wypowiedział się Sąd Apelacyjny w Łodzi, stwierdzając, że zdolność sądowa przysługuje albo nie przysługuje danemu podmiotowi i nie ma charakteru podzielnego, zaś posiadanie zdolności sądowej nie jest uzależnione, czy powiązane z terytorialnym zakresem kompetencji określonego podmiotu. Powiatowemu (miejskiemu) rzecznikowi konsumentów przysługuje zdolność sądowa również wówczas, gdy przystąpią do grupy osoby spoza terenu jego działania (por. postanowienie SA w Łodzi z dnia 28 września 2011 r., I ACz 836/11).

Sąd Apelacyjny w Warszawie podziela powyższe stanowisko. Zdolności sądowej nie może ograniczać obszar terytorialny. Ograniczenie zdolności sądowej oraz procesowej, a także prawa do bycia reprezentantem grupy wyłącznie do osób mieszkających w granicach powiatu rzecznika konsumentów prowadziłoby do sytuacji, gdy powództwo wytoczone przez rzecznika musiałoby być odrzucane jako wniesione na rzecz osób mieszkających w innym powiecie nie tylko na początkowym etapie postępowania rozpoznawczego lub grupowego, ale również na dalszych etapach postępowania. Sądy rozpoznające sprawę z udziałem powiatowego (miejskiego) rzecznika konsumentów byłyby zatem zobligowane do każdorazowego badania, czy rzecznik występuje na rzecz osób mieszkających na obszarze powiatu, w którym sprawuje swoją funkcję. Oczywiste jest, że taka wykładnia byłaby nieracjonalna.

Pozycję procesową powiatowych (miejskich) rzeczników konsumentów można porównać do pozycji prokuratora w postępowaniu cywilnym z ograniczeniem ich uprawnień wyłącznie do spraw z zakresu ochrony konsumentów, co zresztą potwierdza treść art. 63[4] k.p.c.

Nie ulega wątpliwości, że Powiatowy Rzecznik Konsumentów Powiatu Pruszkowskiego posiada zdolność sądową i procesową do występowania jako reprezentant grupy, gdyż niniejsza sprawa dotyczy roszczeń o ochronę konsumentów. Roszczenia członków grup opierają się bowiem na umowach zawartych pomiędzy osobami fizycznymi będącymi konsumentami, a przedsiębiorcą, z którym zawarli umowy ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowymi funduszami inwestycyjnymi. Oceny tej nie może zmienić okoliczność, że tylko część członków grupy zamieszkuje na obszarze Powiatu Pruszkowskiego.

Postanowienie SA w Warszawie z dnia 6 lutego 2015 r., I ACz 43/15

Standard: 5806