Rozliczenie obciążeń prawnorzeczowych i dożywocia

Biegły w swej opinii nie uwzględnił istniejącego obciążenia hipotecznego spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu będącego przedmiotem postępowania. Dział IV księgi wieczystej prowadzonej dla lokalu ujawnia hipotekę przymusową na kwotę 40 243,61 zł, jednakże pamiętać należy, że wierzytelność zabezpieczona tą hipoteką wygasła do kwoty 30 150 zł wskutek jej spłacenia przez B. K.. Zatem obciążenie hipoteczne jedynego składnika podlegającego podziałowi w tym postępowaniu powoduje konieczność obniżenia jego wartości o sumę niespłaconej wierzytelności, a więc o 13 093,61 zł (40 243,61 – 30 150 = 13 093,61).

Zasadność takiego działania potwierdził w wielu orzeczeniach Sąd Najwyższy wskazując, że przy podziale majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami w zasadzie nie bierze się pod uwagę pasywów. Niespłacone długi, które obciążają majątek wspólny, przy podziale majątku wspólnego w zasadzie nie podlegają rozliczeniu. Jednakże inną kwestią jest ustalenie wartości przedmiotów wchodzących w skład majątku wspólnego i podlegających podziałowi (art. 684 w zw. z art. 567 § 3 kpc). Przy szacowaniu składników majątku wspólnego należy uwzględnić obciążenie zmieniające rzeczywistą wartość tych składników majątkowych, w szczególności obciążenie o charakterze prawnorzeczowym, za które ponosi odpowiedzialność każdorazowy właściciel nieruchomości, zwłaszcza obciążenie hipoteką i prawami dożywocia. Wartość takich obciążeń odlicza się zarówno przy ustalaniu składników majątku wspólnego, jak i przy zaliczeniu wartości przyznanej jednemu z małżonków nieruchomości na poczet przysługującego mu udziału w majątku wspólnym (postanowienia Sądu Najwyższego z: dnia 21 stycznia 2010 roku w sprawie sygn. akt I CSK 205/09, dnia 29 września 2004 roku w sprawie sygn. akt II CK 538/03, dnia 11 marca 2010 roku w sprawie sygn. akt IV CSK 429/09).

Postanowienie SR w Bielsku Podlaskim z dnia 6 listopada 2014 r., I Ns 523/14

Standard: 5744 (pełna treść orzeczenia)

Wyrok Sądu rozwiązujący umowę dożywocia w zakresie udziału wnioskodawczyni ma charakter konstytutywny. Prowadzi do definitywnego zniesienia stosunku prawnego powstałego w wyniku umowy dożywocia i przywraca stan istniejący przed jej zawarciem. Brak jest zatem w tym przypadku podstaw do objęcia gospodarstwa rolnego podziałem majątku wspólnego, skoro wnioskodawczyni utraciła przysługujący jej udział w ½ części.

Postanowienie SR w Bielsku Podlaskim z dnia 22 września 2014 r., I Ns 53/13

Standard: 47646 (pełna treść orzeczenia)