Dopuszczalność postępowania uproszczonego (art. 505[1] § 1 k.p.c.)

Z zestawienia § 1 i 2 art. 505[1] k.p.c. wynika, że pierwszy paragraf zawiera normę ogólną, a drugi – wyjątki od niej, z tym że jak wskazano, z katalogu wyłączeń dla dalszych rozważań znaczenie może mieć wyłącznie regulacja zawarta w § 2 pkt 2.

Zakres postępowania uproszczonego ustawodawca uregulował szeroko, obejmując nim różnorodne sprawy o świadczenie, w tym sprawy, które – pomimo stosunkowo niewielkiej wartości przedmiotu sporu – mogą charakteryzować się znacznym stopniem złożoności pod względem faktycznym i prawnym; jako przykład można wskazać tu sprawy o odszkodowanie z czynów niedozwolonych. Katalog spraw, których – pomimo spełnienia powyższych przesłanek dotyczących przedmiotu i wartości przedmiotu sporu – nie rozpoznaje się w postępowaniu uproszczonym, zawarto enumeratywnie w art. 505[1] § 2 k.p.c. Ustawodawca przyjął bowiem, że istnieją sprawy, które ze swojej istoty wymagają rozpoznania na zasadach ogólnych, mając na względzie ich doniosłość społeczną (Sejm VIII kadencji, Druk sejmowy nr 3137, s. 108). W doktrynie wskazuje się, że są to sprawy, które wymagają przeprowadzenia bardziej wnikliwego i pełnego postępowania.

Uchwała SN z dnia 8 października 2024 r., III CZP 16/24

Standard: 84262 (pełna treść orzeczenia)

Według stanu prawnego obowiązującego przed wejściem w życie ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. w postępowaniu uproszczonym były rozpoznawane sprawy należące do właściwości sądów rejonowych o: roszczenia wynikające z umów, jeżeli wartość przedmiotu sporu nie przekraczała dwudziestu tysięcy złotych, a w sprawach o roszczenia wynikające z rękojmi, gwarancji jakości lub niezgodności rzeczy sprzedanej konsumentowi z umową, jeżeli wartość przedmiotu umowy nie przekraczała tej kwoty; zapłatę czynszu najmu lokali mieszkalnych i opłat obciążających najemcę oraz opłat z tytułu korzystania z lokalu mieszkalnego w spółdzielni mieszkaniowej bez względu na wartość przedmiotu sporu.

Po wejściu w życie ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. nastąpiło rozszerzenie zakresu spraw rozpoznawanych w postępowaniu uproszczonym, w których wartość przedmiotu sporu nie przekracza dwudziestu tysięcy złotych, a w sprawach o roszczenia z rękojmi lub gwarancji - jeżeli wartość przedmiotu umowy nie przekracza tej kwoty, poprzez objęcie nimi spraw o świadczenie także ze stosunków pozaumownych.

Wskazanie na sprawy o świadczenie oznacza, że pojęcie świadczenia powinno być rozumiane zgodnie z art. 353 § 1 i 2 k.c., przy czym, co oczywiste, chodzi o świadczenie majątkowe zarówno pieniężne, jak i niepieniężne, gdyż tylko w odniesieniu do tego rodzaju spraw adekwatna jest wartość przedmiotu sporu wyrażona w jednostkach pieniężnych. Poza zakresem postępowania uproszczonego są więc sprawy o charakterze majątkowym, ale których przedmiotem jest ustalenie prawa lub stosunku prawnego albo ukształtowanie prawa lub stosunku prawnego, aczkolwiek ustawodawca nie jest w tej materii w pełni konsekwentny (por. np. art. 505[1]; § 2 pkt 4 w zw. z art. 477[8] § 2 pkt 4 k.p.c.).

Uchwała SN z dnia 16 lipca 2021 r., III CZP 44/20

Standard: 63056 (pełna treść orzeczenia)