Subsydiarność dowodu przesłuchania stron; inicjatywa sądu z urzędu (art. 299 k.p.c.)

Dowód z przesłuchania stron (art. 299 k.p.c.) ma charakter subsydiarny. Sąd może go dopuścić, jeżeli po wyczerpaniu środków dowodowych lub w ich braku pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy.

Poza wskazanymi w ustawie wypadkami, dopuszczenie dowodu nie ma charakteru obligatoryjnego i to od decyzji sądów meriti zależy, czy z uwagi na okoliczności sprawy dowód jest przydatny dla jej rozstrzygnięcia.

Innymi słowy to sąd rozpoznający sprawę rozstrzyga, czy po przeprowadzeniu dowodów zgłoszonych przez strony – pozostały niewyjaśnione jakieś okoliczności, istotne z punktu jej rozstrzygnięcia, które mogą zostać wyjaśnione za pośrednictwem dowodu z zeznań stron.

Kompetencje sądu wynikające z art. 299 k.p.c. nie mają charakteru bezwzględnego obowiązku, lecz aktualizują się jedynie wówczas, gdy sąd uzna, że dotychczasowe rezultaty przeprowadzonego postępowania dowodowego nie prowadzą do wyjaśnienia faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (zob. postanowienie SN z 23 grudnia 2022 r., I CSK 3245/22).

Postanowienie SN z dnia 29 maja 2024 r., II CSKP 1775/22

Standard: 86007 (pełna treść orzeczenia)

Dowód z przesłuchania strony ma charakter subsydiarny, a zatem przeprowadzany jest tylko, jeżeli po wyczerpaniu środków dowodowych lub w ich braku pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, sąd dla wyjaśnienia tych faktów może dopuścić dowód z przesłuchania stron (art.299 k.p.c.). Jego nieprzeprowadzenie (za wyjątkiem nielicznych spraw, w których jest wymagany) nie może więc doprowadzić do wniosku o zaistnieniu takiego uchybienia procesowego, którego nie mógłby naprawić samodzielnie sąd drugiej instancji.

Postanowienie SN z dnia 24 stycznia 2024 r., III CZ 339/23

Standard: 83522 (pełna treść orzeczenia)