Kserokopia dokumentu jako dowód; kopia niepoświadczona podpisem strony lub jej pełnomocnika

W judykaturze jednolicie przyjmuje się, że kserokopia dokumentu nie stanowi dowodu – ani jako dokument, ani jako fotokopia w rozumieniu art. 308 k.p.c. Niepoświadczona za zgodność z oryginałem kserokopia dokumentu nie może stanowić dowodu w postępowaniu cywilnym, bowiem nie spełnia wymogów, jakie przepisy prawa przewidują dla dokumentów. Brak uwierzytelnienia powoduje także, że nie jest to odpis dokumentu.

Dokumentem w aspekcie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego o dowodach jest oryginał.

Kserokopia - jako odwzorowanie oryginału - może być uznana za odpis dokumentu. Z kolei odpis dokumentu jest dokumentem wskazującym na istnienie dokumentu oryginalnego. Niepoświadczona podpisem strony kserokopia nie jest dokumentem.

Warunkiem uznania kserokopii za dokument jest umieszczone na niej i zaopatrzone podpisem poświadczenie jej zgodności z oryginałem (uchwała SN z dnia 29 marca 1994 r., III CZP 37/94 oraz wyroki SN: z dnia 25 kwietnia 2002 r., I CKN 1572/99; z dnia 14 lutego 2007 r., II CSK 401/06; z dnia 29 kwietnia 2009 r., II CSK 557/08; z dnia 9 czerwca 2009 r., II CSK 49/09; z dnia 10 lipca 2009 r., II CSK 65/09; z dnia 10 lipca 2009 r., II CSK 71/09).

Kserokopie, jakkolwiek nie są dokumentami, są jednak środkami uprawdopodobnienia tego, że oryginalne dokumenty istnieją. Jeżeli więc strona zaprzecza twierdzeniom przeciwnika popartym wyłącznie taką kopią, niepoświadczoną za zgodność z oryginałem, to okoliczności takich nie można uznać za udowodnione.

Chociaż powołane przez stronę dowody z określonych dokumentów załączonych do pozwu lub innego pisma procesowego w formie niepoświadczonych kserokopii nie stanowią dowodów z dokumentów, o których mowa w art. 244 i art. 245 k.p.c., nie są jednak pozbawione mocy dowodowej w rozumieniu art. 232 w zw. z art. 308 k.p.c. Dopóki sąd ani strona przeciwna nie zakwestionuje ich i nie zażąda złożenia oryginałów dokumentów, stanowią one jeden ze środków dowodowych, przy których pomocy strona może udowodnić fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Dowody te, jak każde inne, podlegają ocenie sądu na podstawie art. 233 k.p.c. Dopiero, jeżeli sąd zażąda przedstawienia oryginału dokumentu, strona jak również każda inna osoba, która go posiada, obowiązana jest, zgodnie z art. 248 k.p.c., przedstawić oryginał. Obowiązek złożenia oryginału dokumentu powstaje dla strony, która powołuje się na dokument, także w sytuacji wskazanej w art. 129 § 1 k.p.c., a więc wtedy, gdy strona przeciwna zażądała złożenia oryginału dokumentu.

W praktyce sądowej przyjęto jednak, że przedstawienie przez stronę kserokopii dokumentu, której treści przeciwnik nie kwestionował, powoduje, że fakt w niej stwierdzony sąd powinien uznać za dowiedziony, jako niezaprzeczony lub przyznany. Posłużenie się niepoświadczoną kserokopią dokumentu może być uzasadnione również wtedy, gdy nie ma innej możliwości ustalenia treści dokumentu, gdyż przedstawienie oryginału lub poświadczonego odpisu jest niemożliwe dla strony i dla sądu (wyroki SN z dnia 25 listopada 2015 r., IV CSK 52/15; z dnia 23 stycznia 2020 r., II PK 135/18; z dnia 23 stycznia 2020 r., II PK 135/18; z dnia 30 października 2020 r., II CSK 799/18).

Wyrok SN z dnia 15 grudnia 2021 r., III USKP 95/21

Standard: 82578 (pełna treść orzeczenia)

Niepoświadczone kserokopie nie stanowią dowodów z dokumentów, o których mowa w art. 244 i art. 245 k.p.c. Nie oznacza to jednak, że są one pozbawione mocy dowodowej w rozumieniu art. 232 w zw. z art. 308 k.p.c. Jeżeli natomiast sąd bądź strona przeciwna je zakwestionuje i zażąda złożenia oryginałów dokumentów, zgodnie z art. 248 k.p.c. strona jak również każda inna osoba, która oryginał dokumentu posiada, obowiązana jest go przedstawić. Obowiązek złożenia oryginału dokumentu powstaje dla strony, która powołuje się na taki dokument, w szczególności w sytuacji, o której mowa w art. 129 § 1 k.p.c., tj. gdy strona przeciwna zażądała złożenia oryginału (zob. też wyroki SN z: 25 listopada 2015 r., IV CSK 52/15; 23 stycznia 2020 r., II PK 135/18).

Wyrok SN z dnia 30 października 2020 r., II CSK 799/18

Standard: 82597 (pełna treść orzeczenia)