Ochrona skargą pauliańską w przypadku korzyści majątkowej uzyskanej odpłatnie
Korzyść majątkowa w rozumieniu uregulowań dotyczących skargi pauliańskiej
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Odpłatne uzyskanie korzyści ma zatem miejsce wtedy, gdy dłużnikowi przypada co do zasady pełny ekwiwalent korzyści majątkowej uzyskanej przez osobę trzecią (por. wyrok SN z dnia 20 lutego 2020 r., IV CSK 529/18).
Postanowienie SN z dnia 17 kwietnia 2025 r., I CSK 1178/24
Standard: 88618 (pełna treść orzeczenia)
Zaskarżeniu skargą pauliańską podlegają również czynność odpłatne, w wyniku których dłużnik otrzymuje świadczenie ekwiwalentne. Wniosek taki wynika wyraźnie z treści przepisów o skardze pauliańskiej, zgodnie z którymi czynności nieodpłatne stanowią jedynie szczególną kategorię czynności podlegających zaskarżeniu, w stosunku do której przesłanki zastosowania skargi pauliańskiej są złagodzone(zob. art. 528 i 529 k.c.).
W wypadku czynności odpłatnej, a zwłaszcza takiej, w wyniku której dłużnik otrzymuje świadczenie ekwiwalentne, związek przyczynowy między jej dokonaniem a powstaniem lub pogłębieniem stanu niewypłacalności dłużnika nie jest tak oczywisty jak w przypadku czynności nieodpłatnych, które prowadzą bezpośrednio do zmniejszenia aktywów. W wyniku dokonania czynności ekwiwalentnej aktywo wychodzące z majątku dłużnika zastępowane jest równowartościowym aktywem, co w modelowej sytuacji nie powinno mieć znaczenia dla wypłacalności dłużnika.
W odniesieniu do umów odpłatnych nie ulega jednak wątpliwości, że pokrzywdzenie wierzycieli następuje, gdy świadczenie, które otrzymał dłużnik, ma mniejszą wartość niż jego własne świadczenie. Nie jest również kontrowersyjne, że podobna sytuacja zachodzi, gdy ekwiwalent (aktywo) nabywany przez dłużnika jest tego rodzaju, iż wierzyciele nie mogą uzyskać z niego zaspokojenia, jak np. w przypadku umowy dożywocia, w której ekwiwalentem zbywanej nieruchomości jest roszczenie o dożywotnie utrzymanie. Najwięcej kontrowersji budzi sytuacja, w której dłużnik otrzymuje świadczenie wzajemne (np. gotówkę), które następnie rozdysponowuje w taki sposób, że wierzyciele nie mają do niego dostępu.
Wyrok SN z dnia 19 czerwca 2024 r., II CSKP 1761/22
Standard: 81970 (pełna treść orzeczenia)