Dopuszczalność zmiany wniosku przez wskazanie innej osoby na rzecz której ma zostać stwierdzone zasiedzenie

Określone we wniosku żądanie może być przez wnioskodawcę zmienione, w tym także w odniesieniu do osoby lub osób będących nabywcami prawa. W postępowaniu nieprocesowym stosuje się bowiem odpowiednio art. 193 § 1 k.p.c.

Zmiana żądania jest jednak skuteczna tylko wtedy, gdy wnioskodawca nadal pozostanie osobą zainteresowaną w rozumieniu art. 609 § 1 k.p.c.

Warunkiem skuteczności zmienionego żądania jest zatem wykazanie przez wnioskodawcę interesu prawnego w rozumieniu art. 609 § 1 k.p.c. w żądaniu stwierdzenia zasiedzenia na rzecz wskazanej przez niego osoby.

Jeżeli zebrany materiał dowodowy wskazuje na nabycie spornego prawa w drodze zasiedzenia przez inną osobę niż wskazana przez uczestników postępowania warunkiem wydania orzeczenia stwierdzającego zasiedzenie na rzecz właściwej osoby jest w takim wypadku modyfikacja żądania wniosku, a – gdyby osoba ta nie uczestniczyła w postępowaniu – wezwanie jej lub jej następców prawnych do udziału w sprawie (art. 193 w zw. z art. 13 § 2 i art. 510 § 2 k.p.c.). Dopiero niedokonanie zmiany żądania prowadzi do oddalenia wniosku i powoduje konieczność wszczęcia przez zainteresowanego kolejnego postępowania o stwierdzenie zasiedzenia z prawidłowo sformułowanym żądaniem.

Pogląd ten jest podtrzymywany w aktualnym orzecznictwie Sądu Najwyższego (zob. uchwałę SN z 19 października 2017 r., III CZP 49/17; postanowienia SN: z 15 listopada 2015 r., III CSK 422/15; z 24 lipca 2020 r., II CZ 75/19; z 9 września 2020 r., II CSK 250/20; z 11 grudnia 2020 r., V CSK 37/19; z 3 marca 2022 r., II CSKP 476/22).

W odniesieniu do spraw o stwierdzenie zasiedzenia oznacza to, że następca prawny podmiotu, na rzecz którego nastąpiło zasiedzenie, musi go wyraźnie oznaczyć i wskazać jako nabywcę, niezależnie od tego czy, kiedy i na jakiej podstawie ustał byt prawny nabywcy. Żądanie dotyczące zmiany osoby na rzecz, której ma zostać stwierdzone zasiedzenie może też zgłosić każdy z uczestników. Należy przyjąć, że może to nastąpić na rozprawie, a jeżeli nastąpiło to w piśmie procesowym złożonym poza rozprawą, pismo takie nie musi spełniać wszystkich wymagań przewidzianych dla pozwu (zob. postanowienie SN z 15 listopada 2016 r., III CSK 422/15).

Wynikający z art. 383 k.p.c. zakaz dotyczy tylko takiej zmiany powództwa, która polega na rozszerzeniu żądania pozwu lub wystąpieniu z nowym roszczeniem. Wystąpienie z nowymi roszczeniami ma przy tym miejsce również wtedy, jeżeli zmianie ulega podstawa faktyczna powództwa przy niezmienionym żądaniu procesowym. Przepis ten na podstawie art. 13 § 2 k.p.c. znajduje odpowiednie zastosowanie w postępowaniu nieprocesowym. Oznacza to, że wykładnia art. 383 k.p.c. musi uwzględniać specyfikę tego postępowania oraz szczególne regulacje dotyczące danego rodzaju spraw (zob. np. co do postępowania o podział majątku wspólnego postanowienie SN z 31 maja 2019 r., IV CSK 116/18). Jego treść nie sprzeciwia się zatem zmianie w postępowaniu apelacyjnym wniosku o stwierdzenie zasiedzenia polegającej wyłącznie na odmiennym oznaczeniu osoby, na rzecz której zasiedzenie ma nastąpić. Nie jest to z pewnością „rozszerzenie żądania” (czyli żądanie czegoś więcej), ani wystąpienie z „nowym roszczeniem” (czyli żądanie czegoś innego) w rozumieniu art. 383 k.p.c. Warunkiem jest zachowanie tożsamości prawa objętego wnioskiem oraz tożsamości nieruchomości, a także dotychczasowej podstawy faktycznej wniosku (zob. też art. 381 k.p.c.), zakładając, że wnioskodawca przy tak zmienionym żądaniu nadal ma interes prawny w stwierdzeniu zasiedzenia.

Postanowienie SN z dnia 29 października 2024 r., II CSKP 171/23

Standard: 88602 (pełna treść orzeczenia)

Stwierdzenie zasiedzenia własności nieruchomości może nastąpić tylko na rzecz osoby wskazanej przez wnioskodawcę lub innego uczestnika postępowania.

Postanowienie SN z dnia 3 marca 2022 r., II CSKP 476/22

Standard: 88604 (pełna treść orzeczenia)