Odpowiedzialność odszkodowawcze za bezprawne zarządzenie wykonania zawieszonej kary pozbawienia wolności

Sąd drugiej instancji nie narusza art. 361 § 1 k.c. przez zaniechanie ustalenia, jak zostałoby rozpoznane zażalenie powoda nazarządzenie wykonania kary, gdyby w chwili orzekania nie upłynęło ponad 6 miesięcy od zakończenia okresu próby. Nie jest bowiem normalnym następstwem uchylenia orzeczenia karnego na skutek wznowieniawydanie kolejnego tożsamego treściowo orzeczenia.

Sąd w postępowaniu cywilnym nie jest uprawniony do ustalenia hipotetycznego rozstrzygnięcia, które zapadłoby w postępowaniu karnym, gdyby nie wystąpiły przeszkody formalne.

Na podstawie art. 417[1] § 2 k.c., w przypadku stwierdzenia we właściwym postępowaniu niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji, poszkodowany tym orzeczeniem lub decyzją może dochodzić od Skarbu Państwa odszkodowania, a w razie niezgodnego z prawem pozbawienia wolności także zadośćuczynienia (art. 445 § 2 k.c.).

Z aktu stwierdzającego niezgodność z prawem orzeczenia lub decyzji może wynikać, że nie było podstaw do wydania orzeczenia lub decyzji naruszających prawo albo może on wskazywać jedynie na wydanie orzeczenia lub decyzji z uchybieniami powodującymi konieczność ponownego rozpoznania sprawy. W tym drugim przypadku niekiedy nie dochodzi do ponownego rozpoznania sprawy z przyczyn formalnych, np. upływu terminu do zarządzenia wykonania kary jak w niniejszej sprawie. W orzecznictwie istnieje rozbieżność, czy w takiej sytuacji sąd rozpoznający powództwo oparte na art. 417[1] § 2 k.c. ma badać, jakie orzeczenie cywilnoprawne lub decyzja administracyjna zostałyby wydane, gdyby organ wydający orzeczenie lub decyzję nie dopuścił się uchybień stwierdzonych we właściwym postępowaniu, o którym mowa w tym przepisie (zob. wyrok SN z 22 marca 2019 r., IV CSK 412/17).

Wyrok SN z dnia 26 stycznia 2024 r., II CSKP 826/22

Standard: 88533 (pełna treść orzeczenia)