Wymagalność roszczenia o zachowek (odsetki)
Roszczenie o zachowek
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Sąd Apelacyjny nie podziela stanowiska pozwanych, że przy roszczeniu o zachowek w każdym wypadku odsetki należą się od daty wyrokowania. Jak słusznie w tej mierze wskazał Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 25 października 2017 r. (V ACa 113/17), wyrok zasądzający zachowek nie ma charakteru konstytutywnego czy waloryzującego świadczenie, a jedynie deklaratoryjny. Wysokość zgłoszonego żądania podlega ocenie w toku procesu, jednak chodzi o weryfikację roszczenia wymagalnego już w dacie zgłoszenia, a nie dopiero w dacie wyrokowania.
Zobowiązany do zapłaty zachowku powinien spełnić świadczenie na rzecz uprawnionych niezwłocznie po otrzymaniu od niego stosownego wezwania do zapłaty skonkretyzowanej kwoty, a jeśli tego nie czyni, popada w opóźnienie uzasadniające naliczenie odsetek ustawowych od należnej wierzycielowi sumy.
Automatyczne zasądzanie odsetek od daty wyroku prowadzi do pokrzywdzenia wierzyciela, czyniąc zobowiązanego z tytułu zachowku beneficjentem długotrwałości procesu sądowego i niesolidności jako dłużnika. Trafnie natomiast wskazał Sąd Apelacyjny w W. w wyroku z dnia 7 grudnia 2017 r. (I ACa 1545/16) stwierdzając, że roszczenie o zachowek jest roszczeniem bezterminowym, do którego zastosowanie ma art. 455 k.c., a więc odsetki ustawowe za opóźnienie należą się od daty wezwania zobowiązanego do zapłaty zachowku, o ile w tej dacie znane były okoliczności wpływające na wysokość należnego zachowku.
Wyrok SA w Poznaniu z dnia 26 kwietnia 2018 r., I ACa 1143/17
Standard: 35864 (pełna treść orzeczenia)
Termin, od którego zobowiązany z tytułu zachowku popadł w stan opóźnienia i powinien z tego tytułu świadczyć wierzycielowi stosowne odsetki, powinien być oceniany indywidualnie z uwzględnieniem okoliczności danej sprawy, w tym także obiektywnego stanu wiedzy zobowiązanego o okolicznościach niezbędnych do oceny zasadności i wysokości, w jakiej dochodzone świadczenie jest należne.
W aktualnym orzecznictwie Sądu Najwyższego powrócono do pierwotnego stanowiska, że odsetki za czas opóźnienia w spełnieniu świadczenia z tytułu zachowku biegną od chwili wezwania dłużnika do zapłaty, w związku z czym stan opóźnienia może nastąpić przed dniem wyrokowania, zachowując jednak pewną elastyczność przejawiająca się w zwróceniu uwagi, że niewskazany jest automatyzm orzekania, lecz stan opóźnienia należy określać z uwzględnieniem wszystkich okoliczności konkretnej sprawy (zob. wyroki SN z dnia 7 lutego 2013 r., II CSK 403/12, z dnia 25 czerwca 2015 r., III CSK 375/14 i z dnia 24 lutego 2016 r., I CSK 67/15).
W okresie między powstaniem stanu wymagalności roszczenia o zachowek, a chwilą orzekania o tym roszczeniu ceny decydujące o rozmiarze świadczenia mogą wzrosnąć, mogą być stabilne, a nawet obniżyć się. Sama waloryzacja świadczenia pieniężnego dokonywana przez sąd w ramach ustalania wysokości roszczenia o zachowek, według cen obowiązujących w chwili wyrokowania, nie kompensuje zwykle wszystkich skutków niezaspokojenia tego roszczenia we właściwym czasie.
Wyrok SN z dnia 26 kwietnia 2018 r., I CSK 382/17
Standard: 37666 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 15239
Standard: 20320
Standard: 13307
Standard: 13308
Standard: 10722
Standard: 13078
Standard: 13309
Standard: 13310
Standard: 13077
Standard: 7611
Standard: 13306
Standard: 13302