(art. 10 roz. nr 1259/2010)

Artykuł 10 rozporządzenia Rady (UE) nr 1259/2010 z dnia 20 grudnia 2010 r. w sprawie wprowadzenia w życie wzmocnionej współpracy w dziedzinie prawa właściwego dla rozwodu i separacji prawnej należy interpretować w ten sposób, że sformułowanie „[w] przypadku gdy prawo właściwe wyznaczone na mocy art. 5 lub 8 nie przewiduje rozwodu” dotyczy wyłącznie sytuacji, w której właściwe prawo obce nie przewiduje rozwodu w jakiejkolwiek formie.

Art. 10 rozporządzenia nr 1259/2010 wprowadza odstępstwa od przepisów art. 5 i 8 tego rozporządzenia i w związku z tym należy go interpretować ściśle.

W myśl owego art. 10 prawo państwa sądu orzekającego znajduje zastosowanie w dwóch przypadkach, a mianowicie, po pierwsze, w przypadku gdy prawo właściwe wyznaczone na mocy art. 5 lub 8 tego rozporządzenia nie przewiduje rozwodu, a po drugie, w przypadku gdy nie zapewnia ono jednemu z małżonków, ze względu na jego płeć, równego dostępu do rozwodu lub separacji prawnej.

Wykładnia językowa tego przepisu w żaden sposób nie pozwala na sformułowanie wniosku, że zastosowanie prawa państwa sądu orzekającego możliwe jest również wówczas, gdy właściwe prawo obce wprawdzie przewiduje instytucję rozwodu, ale możliwość jego orzeczenia uzależnia do spełnienia warunków uznawanych za bardziej restrykcyjne niż warunki przewidziane w systemie prawnym państwa sądu orzekającego. Wniosek taki nie wynika również z motywu 24 rozporządzenia nr 1259/2010, który odnosi się do art. 10.

Wskazaną powyżej wykładnię art. 10 rozporządzenia nr 1259/2010 potwierdza kontekst i systematyka tego przepisu.

Sformułowanie „nie przewiduje rozwodu” zostało użyte również w art. 13 omawianego rozporządzenia, do którego odnosi się jego motyw 26, zgodnie z którym w przypadku gdy w omawianym rozporządzeniu jest mowa o tym, że prawo uczestniczącego państwa członkowskiego, przed którego sądem wytoczono powództwo, nie przewiduje rozwodu, należy to interpretować w taki sposób, że w prawie tego państwa członkowskiego „nie występuje instytucja rozwodu”. Chociaż przytoczony wyżej motyw 26 odnosi się do prawa państwa członkowskiego, przed którego sądem wytoczono powództwo, nie zmienia to jednak faktu, że ponieważ dotyczy on znaczenia sformułowania „nie przewiduje rozwodu”, zawarte w nim w tym względzie wskazówki pozostają aktualne również na gruncie art. 10 rozporządzenia nr 1259/2010.

Instytucja separacji prawnej, która została wyraźnie wymieniona w owym art. 10, podobnie jak instytucja rozwodu, wchodzi w zakres zastosowania tego rozrządzenia i stanowi integralną część jego systemu i ogólnej struktury.

Z motywów 9, 21 i 29 rozporządzenia nr 1259/2010 wynika, że zmierza ono do zapewnienia w uczestniczących państwach członkowskich jasnych i kompletnych ram prawnych w dziedzinie prawa właściwego dla rozwodu i separacji prawnej, zwiększenia pewności prawa, jego przewidywalności i elastyczności w postępowaniach dotyczących międzynarodowych spraw małżeńskich, a tym samym ułatwienia swobodnego przepływu osób na terytorium Unii Europejskiej, oraz eliminowania sytuacji, w których jedno z małżonków wnosi pozew o rozwód, ubiegając współmałżonka, aby zagwarantować sobie tym samym zastosowanie w postępowaniu określonego systemu prawa, który uznaje za korzystniejszy z punktu widzenia własnych interesów.

Wyrok TSUE z dnia 16 lipca 2020 r., C-249/19

Standard: 87652 (pełna treść orzeczenia)