Umorzenie zaległości w podatku od niezgłoszonego spadku lub darowizny po osobie najbliższej

Obowiązek nałożony przez ustawodawcę zgłoszenia spadku właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego stałby się fikcją, jeśli w sytuacji niezgłoszenia spadku organ umarzałby zaległość podatkową osobom wchodzących w zakres normy z art. 4a ust. 1 pkt 1 u.p.s.d.

Skarżący miał pełne prawo do zwolnienia z opodatkowania nabytego prawa, a to, że do tego nie doszło, nie może usprawiedliwiać jej wniosku i być potraktowane jako jedna z podstaw ubiegania się o ulgę podatkową. Ogólna dostępność do informacji pochodzących od organów podatkowych z łatwością pozwalały na uzyskanie stosownej informacji o zasadach uzyskania zwolnienia.

Jak stanowi art. 4a ust. 3 u.p.s.d., w przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1-2, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej. Bez znaczenia pozostają okoliczności, w których doszło do przekroczenia nieprzywracalnego terminu na dokonanie omawianego zgłoszenia. 

Odwoływanie się do braku wiedzy prawnopodatkowej, nie mogą być uznane za szczególne, które uzasadniałyby same w sobie umorzenie zaległości podatkowej.

Wyrok WSA z dnia 26 września 2019 r., I SA/Kr 1160/18

Wyrok WSA z dnia 26 września 2019 r., I SA/Kr 1160/18

Standard: 87544 (pełna treść orzeczenia)

Zaległości podatkowe powstałe w skutek niedopełnienia wymogów formalnych wskazanych w określonych przepisach są inaczej ocenianie w aspekcie naganności zachowania podatnika niż zaległości podatkowe powstałe w skutek ziszczenia się prawnopodatkowych stanów faktycznych w ramach których ustawodawca nie przewidział zwolnień podatkowych. Podatnik, który może skorzystać ze zwolnienia podatkowego nie ma bowiem sprzecznego z prawem interesu w zatajeniu okoliczności istotnych z punku widzenia prawnopodatkowego stanu faktycznego i uniknięciu w związku z tym obowiązku zapłaty podatku. Przeciwnie w jego interesie podatkowym leży ujawnienia wszystkich okoliczności prawnopodatkowego stanu faktycznego i skorzystania ze zwolnienia podatkowego.

Wskazana różnica związana ze sposobem powstania zaległości podatkowej ma istotne znaczenia przy ocenie wystąpienia przesłanki "interesu publicznego".

Wyrazem owego rozróżnienia jest m.in. konstatacja zawarta w wyroku z dnia 26 kwietnia 2018 r., II FSK 2634/17 NSA w którym sąd stwierdził, że niedopełnienie przez podatnika wyłącznie wymogów formalnych przy ubieganiu się o tak zwaną ulgę meldunkową mieści się w pojęciu "interesu publicznego", o którym mowa w art. 67a § 1 pkt 3 O.p., a uwzględnienie tej przesłanki może stanowić podstawę do zastosowania ulgi w spłacie zaległości podatkowej przez umorzenie także należności głównej.

Przechodząc do rozpoznawanej sprawy, oczywiście w ramach przedmiotowego postępowania nie można poddać ocenie przyczyn z powodu których Skarżąca nie skorzystała ze zwolnienia podatkowego (okoliczności związanych z jego nieujawnieniem, okoliczności złożenia korekty zeznania a nie zgłoszeniem majątku o którym Skarżąca się dowiedziała itd.) w aspekcie zasadności powstania zaległości podatkowej. Istotne jednak jest to, że zaległość podatkowa mogłaby nie postać, gdyż Skarżąca, w świetle art. 4a ust 1 pkt 1 u.p.s.d., znajdowała się w grupie podmiotów które ustawodawca uznał że należy objąć zwolnieniem podatkowym.

Zdaniem Sądu organy obu instancji nie rozważyły w stopniu dostatecznym przesłanki "interesu publicznego". Nie uwzględniły przy jego ocenie okoliczności w jakich powstała zaległość podatkowa w aspekcie takich wartości jak sprawiedliwość podatkowa w kontekście zwolnienia podatkowego określonej grupy podmiotów w u.p.s.d. oraz zasady zaufania do organów podatkowych. Organy podatkowe nie dostrzegły w ramach własnej oceny przesłanki interesu publicznego, że Skarżąca nie zataiła majątku uzyskanego w skutek spadkobrania. Świadome zatajenie majątku nie było w interesie Skarżącej, a błąd w tym zakresie wynikał z mylnej oceny stanu prawnego (kiedy i jaki majątek należy zgłosić organom podatkowym). 

Wyrok WSA z dnia 24 października 2018 r., III SA/Wa 4051/17

Standard: 87546 (pełna treść orzeczenia)