Spadek wakujący lub bezdziedziczny otwarty przed 01 stycznia 1947 r.

Zgodnie z art. LIV ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Przepisy wprowadzające kodeks cywilny, który wnioskodawca uczynił podstawą prawną wniosku, przepisy kodeksu cywilnego o dziedziczeniu ustawowym Skarbu Państwa stosuje się, bez względu na rodzaj majątku, do wszelkich spadków otwartych przed dniem 1 stycznia 1947r., jeżeli według przepisów obowiązujących przed tą datą spadki te były wakujące lub bezdziedziczne, chyba że postępowanie dotyczące spadku zostało już prawomocnie ukończone.

W uchwale z dnia 18 listopada 1966 r. (sygn. III CZP 89/66, OSNC 1967/4/62) Sąd Najwyższy wskazał, że celem przepisu LIV PWKC jest likwidacja niekorzystnych z punktu widzenia gospodarczego stanów faktycznych polegających na tym, że spadki przez wiele lat nie pozostają we władaniu spadkobierców. Ustawodawca uznał, że skoro spadkobiercy nie interesują się spadkiem, to z konieczności spadek powinien być przyjęty, jako wakujący, przez Skarb Państwa. W powołanej wyżej uchwale Sąd Najwyższy stwierdził również, że artykuł ten niewątpliwie ma zastosowanie do spadków wakujących, które uregulowane były w art. 811-814 Kodeksy Napoleona.

Aby zatem możliwe było zastosowanie przepisów kodeksu cywilnego o dziedziczeniu ustawowym Skarbu Państwa, na podstawie art. LIV PWKC muszą wystąpić następujące elementy:

1)  otwarcie spadku przed dniem 01 stycznia 1947 r.;

2)  spadek, według przepisów obowiązujących przed tą datą musiał być wakujący lub bezdziedziczny;

3)  nie ma znaczenia rodzaj majątku wchodzącego w skład spadku;

4)  brak prawomocnego ukończenia postępowania dotyczącego spadku.

Art. LIV PWKC, stanowiący podstawę prawną wniosku o zmianę postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku wymaga by spadek „był wakujący lub bezdziedziczny” według przepisów obowiązujących przed datą 01 stycznia 1947 r. Koniecznym jest zatem rozstrzygnięcie, czy ustawodawca miał wówczas na myśli kategoryczne (formalne) stwierdzenie faktu, iż spadek był wakujący, czy za dopuszczalne dla stosowania tego przepisu uznał jedynie domniemanie spadku wakującego.

Postanowienie SR dla Woli w Warszawie z dnia 8 października 2015 r., I Ns 1590/14

Standard: 5395 (pełna treść orzeczenia)