Uchylenie się od skutków prawnych złożenia lub nie złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku pod wpływem błędu lub groźby

Zarzut niedołożenia przez spadkobierców należytej staranności przy ustaleniu aktywów i pasywów spadkowych, wyłączający możliwość uchylenia się od skutków prawnych niezachowania terminu do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku, wymaga wskazania zaniechanych aktów staranności, których dochowanie jest możliwe i których podjęcia można oczekiwać w danych okolicznościach z uwzględnieniem przeciętnego stanu świadomości prawnej społeczeństwa oraz charakteru długu i rzeczywistej dostępności źródła informacji. Przesłanka dochowania należytej staranności nie może być wykładana rozszerzająco.

Powołanie się na błąd jest wyłączone tylko wtedy, gdy pomiędzy niedołożeniem należytej staranności a brakiem rozeznania co do przedmiotu spadku zachodzi związek przyczynowy.

Postanowienie SN z dnia 26 listopada 2019 r., IV CSK 398/18

Standard: 65793 (pełna treść orzeczenia)

Zobacz glosy

Oświadczenia, o których mowa w art. 1019 § 1 i 2 KC, w celu zachowania terminu mogą zostać odebrane przez sąd do protokołu sądowego po wniesieniu sprawy o uchylenie się od skutków prawnych braku oświadczenia o odrzuceniu spadku, ale jeszcze przed przeprowadzeniem rozprawy w przedmiocie zatwierdzenia uchylenia się od skutków prawnych niezłożenia w terminie oświadczania o odrzuceniu spadku. Na tym etapie sąd działa jako organ właściwy do odebrania oświadczeń przy zachowaniu wymaganej formy (podobnie jak w przypadku odbierania oświadczeń o przyjęciu lub odrzuceniu spadku - art. 1018 § 3 KC), a nie jako organ orzekający.

Skutki prawne złożenia tych oświadczeń powstają w dacie odebrania ich przez sąd do protokołu sądowego lub w dacie poświadczenia przez sąd podpisu spadkodawcy na piśmie zawierającym oświadczenie o uchyleniu się.

Postanowienie SN z dnia 12 kwietnia 2018 r., II CSK 485/17

Standard: 64186 (pełna treść orzeczenia)

Zobacz glosy