Podatek od depozytu nieprawidłowego

Wprawdzie przepis art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. j u.p.c.c. wymienia umowę depozytu nieprawidłowego jako podlegającą opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, to jednak z art. 2 ust. 4 tej ustawy wynika, że obowiązek podatkowy istnieje w przypadku zawarcia takiej umowy w ramach obrotu nieprofesjonalnego. Stosownie do powołanej regulacji nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

a) opodatkowana podatkiem od towarów i usług,

b) zwolniona z podatku od towarów i usług.

Skoro ustawodawca podjął próbę rozgraniczenia podatku od czynności cywilnoprawnych oraz podatku VAT przez wyłączenie podatkowe zawarte w u.p.c.c. (a nie w ustawie o VAT), to powyższe wskazuje na domniemanie pierwszeństwa w opodatkowaniu danej czynności podatkiem VAT. Dopiero ustalenie, że dana czynność nie podlega przepisom ustawy o VAT, pozwala – co do zasady – na opodatkowanie jej podatkiem od czynności cywilnoprawnych (tak S. Bogucki, W. Stachurski, R. Wiatrowski, K. Winiarski, B. Wojciechowski, M. Zirk-Sadowski, Podatek od czynności cywilnoprawnych a VAT, W. 2016, s. 171).

Usługa depozytu nieprawidłowego mająca charakter odpłatny znajduje się w zakresie regulacji ustawy o VAT, jednakże korzysta ze zwolnienia przedmiotowego określonego w art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT. Zwolnienie to ma charakter nielimitowany, co oznacza, że niezależnie od kwoty otrzymanego wynagrodzenia podatnik jest zwolniony od konieczności zapłaty podatku należnego. Przedmiotem opodatkowania VAT jest bowiem odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług (art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT).

Analizując umowę depozytu nieprawidłowego pod kątem regulacji podatku od towarów i usług, należało zatem rozważyć, czy w takim przypadku mamy do czynienia z odpłatną dostawą towarów, czy też z odpłatnym świadczeniem usług. Przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel. Natomiast usługą jest każda inna czynność, która nie stanowi dostawy towarów. Przy czym należy pamiętać, że usługą jest tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu VAT jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności.

Ponadto, aby świadczenie usługi podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi mieć miejsce również odpłatność, tj. gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy świadczeniem usługi a otrzymanym wynagrodzeniem będącym świadczeniem wzajemnym, a usługodawcę musi łączyć z odbiorcą stosunek prawny, z którego wynika obowiązek świadczenia usługi oraz wysokość wynagrodzenia (świadczenia wzajemnego) za dokonanie tych czynności. Bezpośredni związek pomiędzy świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem ma miejsce wówczas, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść na rzecz świadczącego usługę i jeżeli świadczenie wzajemne pozostaje w bezpośrednim związku ze świadczeniem dokonanej czynności.

Wyrok WSA z dnia 30 marca 2023 r., I SA/Ke 587/22

Standard: 86923 (pełna treść orzeczenia)