Wykonywanie zadań pomocy społecznej w gminach przez ośrodki pomocy społecznej (art. 110 ust. 1 u.p.s.)

Ośrodki pomocy społecznej wchodzą w skład lokalnej administracji samorządowej i są głównymi wykonawcami zadań socjalnych w gminie. Wynika to z art. 110 ust. 1 u.p.s., który stanowi, że zadania pomocy społecznej w gminach wykonują jednostki organizacyjne - ośrodki pomocy społecznej.

Ośrodki tworzone są na podstawie uchwały rady gminy, która nadaje im statut i przekazuje w zarząd określone mienie. Wynika to z art. 110 ust. 1 u.p.s. oraz art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. h ustawy o samorządzie gminnym, dalej "u.s.g.". Podmioty te nie mają osobowości prawnej, posiadają status jednostek budżetowych. Ustawa o pomocy społecznej nie określa sposobu tworzenia, likwidacji, struktury organizacyjnej ani finansowych zasad funkcjonowania omawianych jednostek, odpowiednich regulacji należy poszukiwać w innych źródłach prawa, w tym w ustawie o samorządzie gminnym (art. 9 ust. 1) i ustawie o finansach publicznych. W świetle tego aktu ośrodek jako jednostka budżetowa działa na podstawie statutu określającego w szczególności jego nazwę, siedzibę i przedmiot działalności, w tym działalności podstawowej, nadanego przez organ stanowiący danej gminy (zob. I. Sierpowska, Pomoc społeczna. Komentarz, wyd. IV).

Ośrodki pomocy społecznej są jednostkami organizacyjnymi niemającymi osobowości prawnej. Są to jednostki, o których mowa w art. 9 ust. 1 u.s.g. Ośrodki pomocy społecznej działają w obrocie w ramach osobowości prawnej gminy. Składniki majątkowe, jakimi dysponuje ośrodek pomocy społecznej, stanowią mienie tej gminy, która utworzyła ośrodek.

Z uwagi zatem na to, że ośrodki pomocy społecznej są jednostkami budżetowymi gminy i nie posiadają podmiotowości prawnej, w ich imieniu, a więc w istocie w imieniu gminy, działa kierownik ośrodka, który zarządza pracą ośrodka. Kierownik ośrodka pomocy społecznej jest zatrudniany przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) na podstawie umowy o pracę.

Zakres czynności kierownika ośrodka pomocy społecznej obejmuje zarówno czynności prawne w sferze prawa cywilnego czy w zakresie zarządu mieniem komunalnym podejmowane w imieniu i ze skutkiem prawnym dla gminy (na podstawie udzielonego przez organ wykonawczy gminy - wójta, burmistrza, prezydenta – pełnomocnictwa, art. 47 u.s.g.), czynności w sferze prawa pracy (te uprawnienia organu wykonawczego gminy w stosunku do osoby kierującej ośrodkiem pomocy społecznej wynikają z art. 30 ust. 2 pkt 5 u.s.g. oraz art. 7 pkt 1 ustawy z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 223, poz. 1458 ze zm.), jak i inne szczegółowe czynności, wynikające z przepisów szczególnych, w tym z art. 110 u.p.s. (który m.in. uprawnia kierownika ośrodka pomocy społecznej do wydawania decyzji w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej na podstawie upoważnienia organu wykonawczego).

Wyrok WSA z dnia 5 czerwca 2018 r., II SA/Lu 196/18

Standard: 86311 (pełna treść orzeczenia)