Źródła prawa
Źródła prawa i system prawny (art. 87 Konstytucji)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
W rozdziale III Konstytucji został przyjęty podział źródeł prawa na źródła prawa powszechnie obowiązującego i źródła prawa wewnętrznego. Katalog źródeł prawa powszechnie obowiązującego jest przy tym zamknięty. Konstytucja wyczerpująco wylicza formy aktów normatywnych powszechnie obowiązujących oraz podmioty upoważnione do ich wydawania (zob. np. wyrok z 28 czerwca 2000 r., sygn. K 25/99, OTK ZU nr 5/2000, poz. 141). Katalog źródeł prawa powszechnie obowiązującego został zamieszczony przede wszystkim w art. 87 ust. 1 i 2 Konstytucji. Wyliczenie zawarte w tych przepisach nie jest pełne i dalsze kategorie źródeł prawa powszechnie obowiązującego są wskazane w innych przepisach Konstytucji.
Z kolei, stosownie do art. 93 Konstytucji, na źródła prawa wewnętrznego składają się akty normatywne obowiązujące tylko jednostki organizacyjne podległe organowi wydającemu te akty. Przyjmuje się, że katalog aktów prawa wewnętrznego nie jest zamknięty podmiotowo ani przedmiotowo i dopuszczalne jest stanowienie innych niż wymienione w powołanym przepisie aktów należących do prawa wewnętrznego, jeśli spełniają wymagania sformułowane w powołanym przepisie.
Należy podkreślić, że konstytucyjna regulacja źródeł prawa - zarówno powszechnie obowiązującego jak i wewnętrznego - odnosi się do aktów normatywnych, tj. do aktów prawnych, które ustanawiają normy prawne (zob. wyrok z 10 czerwca 2003 r., sygn. SK 37/02, OTK ZU nr 6/A/2003, poz. 53).
Wyrok TK z dnia 10 lutego 2015 r., SK 50/13, OTK-A 2015/2/12, Dz.U.2015/227
Standard: 413 (pełna treść orzeczenia)
Zgodnie z art. 87 ust. 1 Konstytucji źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia. Przepis ten stanowi jeden z elementów kształtujących konstytucyjny system źródeł prawa, któremu poświęcony jest rozdział III Konstytucji.
Podstawowymi założeniami konstytucyjnego systemu źródeł prawa jest, po pierwsze, ich podział na źródła prawa powszechnie obowiązującego i źródła prawa wewnętrznie obowiązującego (tak zwany dualistyczny charakter źródeł prawa) oraz, po drugie, "zamknięcie" systemu źródeł prawa powszechnie obowiązującego (zob. m.in. A. Szmyt, Konstytucyjny system źródeł prawa w praktyce, [w:] Podstawowe problemy stosowania Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Raport wstępny, red. K. Działocha, Warszawa 2004, s. 158 i n.; K. Działocha, uwagi do art. 87 Konstytucji, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. L. Garlicki, t. 1, Warszawa 1999; B. Banaszak, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2009, s. 424 i n.; wyroki Trybunału z: 1 grudnia 1998 r., sygn. K 21/98, OTK ZU nr 7/1998, poz. 116; 9 listopada 1999 r., sygn. K 28/98, OTK ZU nr 7/1999, poz. 156; 28 czerwca 2000 r., sygn. K 25/99, OTK ZU nr 5/2000, poz. 141, 12 lipca 2001 r., sygn. SK 1/01, OTK ZU nr 5/2001, poz. 127).
Zgodnie z jednolicie przyjmowaną w doktrynie definicją, wyłącznie źródła prawa powszechnie obowiązującego mogą służyć tworzeniu norm prawnych wiążących wszystkich adresatów prawa. Ich podstawową cechą jest zatem regulowanie obowiązków i praw obywateli (jednostek) i osób prawnych oraz ustroju i zakresu działania organów władzy publicznej (zob. K. Działocha, op.cit., s. 1).
Wyrok TK z dnia 3 grudnia 2009 r., Kp 8/09, OTK-A 2009/11/164, M.P.2009/78/985
Standard: 414 (pełna treść orzeczenia)