Świadczenia zastępcze w umowie o świadczenie usług turystycznych

Niespornie program nie został zrealizowany w zakresie spaceru po H. S., całodziennego safari w P. K. oraz wizyty na lokalnym targu w S. Oczywiście pozwany, realizując program imprezy, w pierwszej kolejności powinien kierować się bezpieczeństwem jej uczestników. Gdyby zatem zaszły szczególne okoliczności nakazujące większą ostrożność, pozwany byłby uprawniony do niezrealizowania zaplanowanego spaceru, gdyż upoważniałby go do tego art. 11 ust. 1 pkt 2) ustawy. Po pierwsze jednak pozwany nie wykazał, aby to właśnie była przyczyna rezygnacji ze spaceru, a powodowie i świadek D. Ś. zaprzeczyli, aby kiedykolwiek poinformowano ich o takiej przyczynie. Po drugie pozwany nie wskazywał na żadne okoliczności, nieznane mu w chwili zawierania umowy z powodami, jak i w dn. 28 października 2014 r. gdy potwierdził aktualność programu, które uzasadniałyby zmianę tego punktu programu. Jeżeli zatem względy bezpieczeństwa przemawiały przeciwko zorganizowaniu spaceru, to przemawiały one za tym już przy sporządzaniu programu wycieczki i zawieraniu umowy. Podkreślić jednak należy, iż pozwany nie wskazał na żadne szczególne okoliczności świadczące o zagrożeniu turystów w czasie takiego spaceru, jak również nie wykazał, aby takie względy zadecydowały o rezygnacji ze spaceru. Przejazd ww. busem, określany przez pozwanego w odpowiedzi na reklamację jako „świadczenie zastępcze” z pewnością nie może zostać uznane za adekwatne świadczenie zastępcze.

Nie jest prawdziwe zawarte w odpowiedzi na reklamację twierdzenie pozwanego, że zamiast wizyty na targu w S. udzielono powodom świadczenia zastępczego w postaci wizyty na targu w Z.. Po pierwsze, nie było takiego punktu ani w programie, ani faktycznie nie zrealizowano wizyty na targu w Z., bowiem uczestnicy byli jedynie przy straganach znajdujących się przy parkingu, a nie na targu. Po drugie w Z. uczestnicy byli przed pobytem w S., kiedy jeszcze nie było wiadomo, że uczestnicy nie będą mogli wejść na targ, w związku z czym nie można przyjąć, że jakiekolwiek świadczenie zostało zaproponowane, czy też zrealizowane w zamian za tę wizytę. Pozwany nie usprawiedliwił niezrealizowania tego punktu programu, nie wykazał, aby przyczyną było niewłaściwe zachowanie uczestników wycieczki, a w szczególności zachowanie powodów. Nie potrafił też wskazać kto konkretnie rzekomo niewłaściwie się zachował. Nawet jednak przyjęcie za prawdziwe twierdzenia pozwanego nie uwalnia go od odpowiedzialności. Należy bowiem zauważyć, że pozwany nie poinformował uczestników wycieczki, że wizyta na targu wymaga dokonania zakupów bądź rozdawania napiwków, czy też że robienie sobie zdjęć z mieszkańcami może zostać uznane za niewłaściwe. Postąpienie wbrew takim „regułom” nie jest zaś postrzegane w naszym kręgu kulturowym za niewłaściwe, a w szczególności na tyle, aby wyciągać z niego tego rodzaju konsekwencje, w związku z czym nie sposób przyjąć, że zachodzi którakolwiek z okoliczności, która w świetle art. 11a ust. 1 ustawy zwalniałaby pozwanego z odpowiedzialności za nienależyte wykonanie umowy.

Nie można również uznać za usprawiedliwione niezrealizowania programu w zakresie całodziennego safari po P. K.. W szczególności nie uzasadniała tego zmienność aktywności zwierząt, bowiem formułując program pozwany powinien był takie okoliczności znać i mieć je na uwadze. Podkreślić należy, że zmiana ta została dokonana wbrew jednoznacznemu stanowisku uczestników wycieczki.

Treść art. 16a ustawy, zobowiązującego organizatora turystyki do wykonania świadczenia zastępczego, jeśli nie wykonuje przewidzianych w umowie usług, nie upoważnia organizatora do dowolnej zmiany programu przez zastąpienie jednych usług innymi. Uczestnicy wycieczki wyraźnie zaprotestowali przeciwko tej zmianie, co pozwala na przyjęcie, że „zaproponowane” im świadczenia zastępcze (wizyta w Instytucie (...) i w pokazowej wiosce Z.) nie były w ich przekonaniu tak atrakcyjne, jak całodzienne safari w parku, nawet przy świadomości ryzyka, że nie spotkają wielu zwierząt w najgorętszym okresie dnia. Przypomnieć należy również, że celem umowy było przede wszystkim umożliwienie powodom kontaktu z naturalnymi warunkami, co, w ocenie Sądu, całodzienne safari wpisuje się zdecydowanie bardziej, aniżeli ww. świadczenia zastępcze.

Wyrok SR w Tychach z dnia 15 lipca 2016 r., IX C 829/15

Standard: 7900 (pełna treść orzeczenia)