Ustalenie wysokości odszkodowania według tabeli frankfurckiej

Dla oceny wysokości dochodzonego roszczenia odszkodowawczego należało w ocenie Sądu, powołać się na ustalenia zawarte w tzw. tabeli frankfurckiej. Pod pojęciem tabeli frankfurckiej rozumie się orzeczenie 24. Izby Cywilnej LG F., w którym sąd ten, dostrzegając konieczność ujednolicenia orzecznictwa w zakresie odpowiedzialności organizatorów w przypadku umowy o podróż, wskazał wady podróży i procentową wysokość odszkodowania, jakie powinien otrzymać turysta. Dokument ten nie jest wiążący, ale został uznany przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w W. za podstawę do rozstrzygania sporów między biurami podróży a klientami. W tabeli określona została procentowa wysokość obniżki ceny wycieczki w przypadku wystąpienia określonych nieprawidłowości. W związku z nienależytym wykonaniem umowy należało poczynić ustalenia, które w następujący sposób obniżały wartość usługi, której cena na jedną osobę wynosiła 1. 270 zł :

1)  różnica w odniesieniu do zarezerwowanego obiektu – 15 %

2)  robactwo – 10%

3)  monotonny jadłospis – 5 %

4)  niewystarczająca liczba posiłków – 10%

5)  brak instytucji rozrywkowych (animatorów)- 15 %

6)  strata czasu na przeprowadzkę do innego hoteli – udziałowa cena za 1/2 dnia wycieczki tj. 90,70 zł

W takiej sytuacji, cena wycieczki powinna być obniżona o 55% i 90, 70 zł.

Wyrok SR w Toruniu z dnia 14 marca 2017 r., X C 1382/16

Standard: 10539 (pełna treść orzeczenia)

Umowa o świadczenie usług turystycznych została uregulowana w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych (Dz.U. z 2004 r., nr 223, poz. 2268 z późn zm.). W rozdziale 3 ustawy zawarte zostały przepisy regulujące ochronę klienta, stanowiące implementację do prawa polskiego postanowień dyrektywy 90/314 z dnia 13 czerwca 1990 r. w sprawie zorganizowanych podróży, wakacji i wycieczek (Dz. Urz. L 158,23/06/1990 P. (...)). Zgodnie z przepisem art. 12 ust. 1 i 1a ustawy organizator turystyki lub pośrednik turystyczny, który proponuje klientom imprezy turystyczne lub usługi turystyczne, udostępniając im odpowiednie informacje pisemne, a w szczególności broszury, foldery, katalogi, jest obowiązany wskazać w tych materiałach w sposób dokładny i zrozumiały:1)cenę imprezy turystycznej lub usługi turystycznej albo sposób jej ustalenia;2)miejsce pobytu lub trasę imprezy;3)rodzaj, klasę, kategorię lub charakterystykę środka transportu;4)położenie, rodzaj i kategorię obiektu zakwaterowania, według przepisów kraju pobytu;5)ilość i rodzaj posiłków;6)program zwiedzania i atrakcji turystycznych;7)kwotę lub procentowy udział zaliczki w cenie imprezy turystycznej lub usługi turystycznej oraz termin zapłaty całej ceny;8)termin powiadomienia klienta na piśmie o ewentualnym odwołaniu imprezy turystycznej lub usługi turystycznej z powodu niewystarczającej liczby zgłoszeń, jeżeli realizacja usług jest uzależniona od liczby zgłoszeń;9)podstawy prawne umowy i konsekwencje prawne wynikające z umowy;10)ogólne informacje o obowiązujących przepisach paszportowych, wizowych i sanitarnych oraz o wymaganiach zdrowotnych dotyczących udziału w imprezie turystycznej.

Informacje, o których mowa powyżej, nie mogą wprowadzać klienta w błąd.

Jeżeli w trakcie imprezy turystycznej klient stwierdza wadliwe wykonywanie umowy, powinien niezwłocznie zawiadomić o tym wykonawcę usługi oraz organizatora turystyki, w sposób odpowiedni dla rodzaju usługi (art. 16b ust. 1). Niezależnie od zawiadomienia, o którym mowa w ust. 1, klient może złożyć organizatorowi turystyki reklamację zawierającą wskazanie uchybienia w sposobie wykonania umowy oraz określenie swojego żądania, w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia zakończenia imprezy (art. 16b ust. 3). Jeżeli organizator turystyki nie ustosunkuje się na piśmie do reklamacji, złożonej zgodnie z ust. 3, w terminie 30 dni od dnia jej złożenia, a w razie reklamacji złożonej w trakcie trwania imprezy turystycznej w terminie 30 dni od dnia zakończenia imprezy turystycznej, uważa się, że uznał reklamację za uzasadnioną.

Zgodnie z przepisem art 11 ustawy w zakresie nieuregulowanym ustawą do umów z klientami zawieranych przez organizatorów turystyki i pośredników turystycznych stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego oraz inne przepisy dotyczące ochrony konsumenta.

Przepis rt. 11 a ust. 1 przewiduje, iż organizator turystyki odpowiada za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy o świadczenie usług turystycznych, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest spowodowane wyłącznie1) działaniem lub zaniechaniem klienta;2) działaniem lub zaniechaniem osób trzecich, nieuczestniczących w wykonywaniu usług przewidzianych w umowie, jeżeli tych działań lub zaniechań nie można było przewidzieć ani uniknąć, albo3) siłą wyższą.

Nie można w drodze umowy wyłączyć lub ograniczyć odpowiedzialności określonej w art. 11a (art. 11b ust. 1). Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną klientowi wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania umowy o świadczenie usług turystycznych może być ograniczona tylko wówczas, gdy określa to umowa międzynarodowa, której stroną jest Rzeczpospolita Polska (art. 11 b ust. 2). Organizatorzy turystyki w umowach z klientami mogą ograniczyć odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonanie usług w czasie imprezy turystycznej do dwukrotności ceny imprezy turystycznej względem każdego klienta (art. 11 b ust. 3). Ograniczenie, o którym mowa w ust. 3, nie może dotyczyć szkód na osobie (art. 11 b ust. 4).

Z powyższych przepisów wynika zatem jednoznacznie, iż klient, korzystający z usług biura podróży w chwili uznania, iż organizator imprezy nienależycie wykonuje umowę posiada dwa wyjścia. Po pierwsze może on złożyć zawiadomienie o wadliwym wykonywaniu umowy w trakcie trwania imprezy turystycznej bądź też, niezależnie od powyższego, może złożyć organizatorowi turystyki reklamację zawierającą wskazanie uchybienia w sposobie wykonania umowy oraz określenie swojego żądania, w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia zakończenia imprezy. Złożenie zawiadomienia w trakcie trwania usługi stanowi obowiązek klienta, a nie jedynie jego uprawnienie. W przypadku nieuczynienia mu zadość, klient może ponieść negatywne konsekwencje.

Po pierwsze, takie zaniechanie może być uznane za przyczyniające się do zwiększenia szkody i jako takie prowadzić do zmniejszenia obowiązku naprawienia szkody stosownie do art. 362 k.c. Po drugie, niezłożenie zawiadomienia we wskazanym czasie może mieć dla klienta negatywne skutki pod względem dowodowym. Przepisy ustawy o usługach turystycznych w żaden sposób nie wyłączają ogólnej reguły rozkładu ciężaru dowodu, zgodnie z którą ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Dochodzenie roszczeń w ramach reklamacji (ust. 3) - co do zasady - poddane jest ogólnym regułom wynikającym z kodeksu cywilnego i kodeksu postępowania cywilnego. Ustawa o usługach turystycznych wprowadza jednak procedurę reklamacyjną uzupełniającą te reguły. Reklamacja jest składana wówczas, gdy w ocenie klienta dochodzi do niewykonania lub nienależytego wykonania umowy o imprezę turystyczną. Sytuacja ta może rodzić odpowiedzialność odszkodowawczą organizatora turystyki w stosunku do klienta. W takim przypadku klientowi przysługuje odpowiednie roszczenie względem organizatora turystyki. Istotnym jest, iż postępowanie reklamacyjne ma charakter dobrowolny, a jego nieprzeprowadzenie nie zamyka klientowi możliwości dochodzenia swoich praw na drodze postępowania sądowego. Termin przedawnienia roszczeń z tytułu umowy o świadczenie usług turystycznych wynosi 10 lat.

W ocenie Sądu doszło do nienależytego wykonania umowy o świadczenie usług turystycznych przez pozwane biuro podróży. Z przeprowadzonego postępowania dowodowego wynika w szczególności, iż plaża hotelowa w trakcie całego pobytu powodów na wyspie znajdowała się w złym stanie- na plaży zalegała gruba warstwa wodorostów i innych obiektów wyrzucanych przez morze, które nie były usuwane przez pracowników hotelu. W konsekwencji brak było możliwości korzystania z plaży, albowiem dojście do morza było niemożliwe. Także sprzęt plażowy przeznaczony dla gości hotelu odbiegał od standardów hotelu o bardzo dobrym poziomie usług. Część dostępnego sprzętu była niezdatna do użycia w związku ze zniszczeniami. Nadto leżaki i parasole nie były układane, część z nich stała poskładana. Niewątpliwie również na plaży brak było dostępu do prysznica umożliwiającego opłukanie ze słonej wody. Powodowie i inni goście mogli jedynie korzystać z węża ogrodowego.W tym miejscu należy wskazać, iż bez znaczenia pozostają twierdzenia pozwanego, zgodnie z którymi plaże na wyspie K. są publiczne, a zatem dbanie o czystość plaży należy do obowiązków odpowiedniej terytorialnej jednostki administracyjnej. W ofercie pozwanego wskazano bowiem jednoznacznie, iż plaża piaszczysta zlokalizowana jest ok. 20 m od hotelu i posiada wydzieloną część dla gości hotelowych, wyposażoną w parasole i leżaki. Tym samym uznać należy, iż hotel traktuje część dostępnej plaży jak własną, stanowiącą część dostępnych dla gości atrakcji, a zatem dbając o prawidłowe wykonanie umowy winien również zadbać o jej stan.

Sąd uznał również za wykazaną okoliczność, iż hotel wbrew zapewnieniom pozwanego biura podróży, był obiektem czterogwiazdkowym, a nie pięciogwiazdkowym. Sąd ustalił również, iż w trakcie pobytu powodów na wyspie w okolicy hotelu unosił się nieprzyjemny zapach związany z wydostawaniem się hotelowego szamba.W istocie więc przez cały okres pobytu standard wypoczynku był obniżony i nieadekwatny do uiszczonej ceny. Tym samym Sąd uznał, że powodowie doznał w tym zakresie uszczerbku.

Przy ustalaniu wysokości odszkodowania, Sąd pomocniczo odwołał się do tzw. tabeli frankfurckiej, tj. dokumentu, który powstał na zlecenie Izby Cywilnej Sądu Krajowego w Niemczech. Dokument ten zawiera wykaz wad podróży i procentowe wysokości odszkodowania, jakie powinien otrzymać turysta i miał na celu ujednolicenie orzecznictwa w zakresie odpowiedzialności organizatorów podróży. Oczywistym jest, iż tabela ta nie ma charakteru wiążącego, jednak może służyć jako instrument pomocniczy. Należy mieć na względzie, że w Polsce w 2003 roku przedmiotowa tabela została uznana przez UOKiK za podstawę do rozstrzygania sporów między biurami podróży a klientami.

Tabela frankfurcka przewiduje możliwość obniżenia ceny podróży z uwagi na:- Różnica w odniesieniu do zarezerwowanego obiektu (pkt I.1)- 10-25%, a Sąd przyjął 5%., bowiem sama niższa kategoryzacja obiektu nie wpłynęła na realne pogorszenie wypoczynku, choć prowadziła do zdenerwowania powodów w świetle innych zdarzeń opisanych przez Sąd w ustalonym stanie faktycznym. Zdaniem Sądu niższy standard obiektu wobec oferowanego w umowie przejawiał się w istnieniu takich niewielkich niedogodności jak niedostateczny stan techniczny schodów, brak pakietów śniadaniowych, nienowoczesne leżaki przy basenie, brak wody butelkowanej, brak prysznica na plaży.- Przykre zapachy (pkt I.8.c) - 5-10% a Sąd przyjął 5%, bowiem przykre zapachy, wyżej opisane a występujące przy samym budynku hotelowym, w ciepłym klimacie, a zwłaszcza w czasie nocy były szczególnie uciążliwe, choć nie stanowiły przeszkody w wypoczynku i korzystaniu z wszystkich atrakcji oferowanym przez hotel.- Zanieczyszczona plaża (pkt III.10) - 10-20% a Sąd przyjął 15%, bowiem w wyniku tego zanieczyszczenia powodowie nie mogli w ogóle korzystać z plaży przyhotelowej, plaży wskazanej w umowie, w sposób na ogół stosowany , tj z kąpieli i leżenia na plaży.- Brak leżaków i parasoli plażowych (pkt III.11) - 5-10% , a Sąd przyjął 5%, bowiem tylko część tego sprzętu była niedostępna dla powodów na plaży, a z kolei sprzęt znajdujący się przy samym budynku hotelowym tylko w niewielkim stopniu obarczony był wadami wyżej opisanymi.

Wobec powyższego Sąd przyjął wartość ogólną wynoszącą 30 procent ceny wycieczki, a tym samym zasądził od pozwanego solidarnie na rzecz powodów kwotę 1830 zł (6.097,60 zł x 30%) wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 8 września 2014 r. do dnia zapłaty.

Wyrok SR Grunwald i Jeżyce w Poznaniu z dnia 13 listopada 2015 r., I C 353/15

Standard: 5375 (pełna treść orzeczenia)